На денешен Ден

1776.- Во Филаделфија, Конгресот на претставниците на северноамериканските колонии, кои се побунија против Англија, донесе "Декларација за независност" (составувач е Т.Џеферсон) со која е прогласена нивната независност под името Соединети Американски Држави. Најзначаен дел од Декларацијата е уводот во кој се изложени демократските стремежи на новата нација, духот што тогаш беше уште непознат во земјите на феудална Европа. Целосна независност САД извојуваа дури во 1781 година со победата над британската колонизаторска војска.- Национален празник на САД.

1798.- Со походот на Египет, Наполеон Бонапарта го зазеде градот Александрија, кој дотогаш беше турска провинција. Во рацете на Франција остана до 1801 година.

1807.- Во Ница, е роден Џузепе Гарибалди, италијански револуционер и демократ, водач за обединување на Италија по револуционерен пат. Умре на островот Капрера, на 2.06.1882 година.

1826.- Умре Томас Џеферсон, трет претседател на САД (1801-1809). Роден е на 13.04.1743 година.

1884.- Во знак на сеќавање на раѓањето на САД на Денот на независноста-4 јули, Франција им ја подари на САД статуата "Слободата го осветлува светот", позната како Статуата на слободата. Статуата е дело на Густав Ајфел и е висока 93 метри.

1934.- Во санселмоз, Франција, умре Марија Кири-Склодовска, француска физичарка, хемичарка и математичарка од полско потекло, мажена за францускиот научник Пјер Кири, со кого ги откри радиумот и плутониумот и ја постави основата на модерната наука за радиоактивност. Со Пјер Кири ја доби Нобеловата награда за физика во 1903 година, а во 1911 година самата и за хемија. Родена е во Варшава, на 7.11.1867 година.

1946.- По 47 години под власт на САД, основана е независна Република Филипини.

1972.- ДНР Кореја и Јужна Кореја се откажаа со посебен договор од употребата на сила во решавањето на меѓусебните односи и во начело се согласија да работат на новото обединување на Кореја на мирен начин без мешање однадвор.

1996.- Република Македонија и Канада воспоставија дипломатски односи на амбасадорско ниво.

2001.- Умре Никола Ковачевски, еден од доајените на спортското новинарство во Македонија. Роден е во Скопје, во 1923 година.

1533.- Во Ферари умре Лодовико Ариосто, прославен италијански епски пет, чиј витешки еп "Бесниот Роналдо" стана блескав поетски израз на духот на уметничките и на модерните тенденции на италијанската ренесанса. Роден е на 8.9. 1474 година.

1887.- Во Витебск, во Русија, е роден Марк Шагал, еден од најоргиналните европски сликари. Создаде фантастични композиции од животот на Евреите и на руските селани. Се занимаваше со графика и сценографија. Умре во Ница, во Франција, на 28.03.1985 година.

1893.- Во Загреб е роден Мирослав Крлежа, хрватски писател, еден од најзначајните личности на културно-книжевните случувања во периодот по Првата светска војна. Неговиот книжевен опус опфаќа поезија, критики, полемики, драми, есеи, студии, романи и друго. најзначајни негови дела се "Хрватскиот бог Марс", "На работ од умот", "Господа Глембаеви", "Во агонија" и други. Умре во Загреб, на 29.12.1981 година.

1921.- Во селото Брусник, битолско, е роден Васко Каранѓелески, народен херој на Македонија. Загина во несреќен случај, на 3.02.1977 година.

1937.- Јапонската армија го нападна кинескиот гарнизон кај Лучиоа, во близина на Пекинг. Кинеските сили се спротивставија, па Јапонија тоа го искористи како повод за агресија врз Кина. Кинеско-јапонската војна траеше се до капитулацијата на Јапонија во септември 1945 година.

1807.- Во Њујорк, по реката Хадсон, заплови првиот параброд под називот "Клермонт". Го конструира Роберт Фултон. Со тоа е отворена нова епоха во развојот на бродарството.

1882.- Под изговор за задушување на арапскиот бунт во Египет, британските трупи ја нападнаа Александрија, а потоа го зазедоа Каиро и зелата земја. Во заднината на тој поход, во стилот на "викторијанската ера", намерата на Лондон беше да се добере до Суецкиот канал, пловен пат значаен за врските со источните колонии. На меѓународната конференција која следеше, Англичаните утврдија спогодба за безбедност на Суецкиот канал, што Египет го доведе до полна зависност од големите сили се до 1956 година, кога претседателот Насер го национализира Суецкиот канал.

1921.- Почна борбата за ослободување на Монголија што ја поведе монголската Народна револуционерна партија под раководство на Суха Батор. Овој датум се прославува како национален празник на Народна Репулика Монголија.

1936.- Германија и Австрија потпишаа спогодба со која Берлин формално и ја гарантира независноста на Австрија. Две години подоцна , Адолф Хитлер, прогласи "аншлус" (присоединување) и Австрија со сила се присоедини конГерманија.

1937.- Во Холивуд умре Џорџ Гершвин, голем американски композитор и музичар. Автор е на познатата "Рапсодија во сино", компонирана за клавир и оркестар. Негово најзначајно дело е операта за животот на американските Црнци "Порги и бес". Роден е во Бруклин, на 26.09.1898 година.

1943.- Политичките затвореници од Кичево и Кичевско, од Кичево преку Струга со камиони беа пренсени во затворите во Албанија, каде што останаа се до капитулацијата на фашистичка Италија, на 8.9. 1943 година.

1974.- Во Стокхолм умре Пер Фабијан Лахерквист, шведски писател. Негови познати дела се збирката песни во стихови и во проза" Страв", пиесата "Последниот човек", драмата "Оној што повторно може да го почен својот живот", автобиографскиот роман "Гостин во стварноста" и други дела. Во 1951 година ја доби Нобеловата награда за литература.Роден е во Векше, на 23.5. 1891 година.

1979.- Американската вселенска станица "Скајлаб" по шестгодишно кружење по орбитата околу Земјата, се распадна при приземјувањето.

1982.- Во Белград умре Меша Мехмед Селимовиќ, писател. Негово најзначајно дело е романот "Дервишот и смртта". Покрај тоа познати се неговите романи "Тишина", "Тврдина", "Магла и месечина", "Круг", како и збирките раскази "Првата чета", "Туѓа земја" и други. Роден е во Тузла, на 26.04.1910 година.

1995.- Република Македонија и Република Литванија воспоставија дипломатски односи на ниво на амбасади.

1762. - Умре Џемс Бредли, англиски астроном. По Халеевата смрт беше директор на Грини£ката опсерваторија.Во 1728 година ја објасни појавата на аберацијата на светлоста и ја откри појавата на нутацијата. Роден е во 1693 година.

1793. - Во Париз е убиен Жан Пол Мара, познат француски револуционер, еден од вода£ите на француската буржоаска револуција. Убиството го изврши Шарлота Кордеј, приврзани£ка на жирондистите и на монархистите. Роден е на 24. 05. 1734 година.

1941.- Во близина на селото Долни Дисан, Неготинско, е убиен Диме Поп-Атанасов, член на месниот комитет на СКОЈ во кавадарци и чЛен на КПЈ, прва жртва на бугарскиот окупатор во Македонија. Роден е во селото Стрмашево, Неготинско, во 1918 година.

1946. - При Земската болница во Скопје е формирана првата Станица за трансфузија на крв. Од мала станица со еден лекар и три медицински сестри прерасна во Републички завод за трансфузиологија.

1951.- На Голи Оток, во таканаречената "болница на работилиштето мермер", умре Панко Брашнаров, македонски национален деец, народен учител, хуманист, воденичар, кафеџија, градинар и слуга, најстар пратеник на Првото заседание на АСНОМ, прв претседател на заседанието и прв потпретседател на АСНОМ, прв доверител за информации во првата привремена влада на Македонија, најблизок соработник на Матодија Андонов -Ченто, еден од плејадата херои-маченици на Голи Оток. Роден е во Велес, на 9.8. 1883 година.

1990.- Во Скопје е основана Социјалистичката партија на Македонија. За претседател е избран Киро Поповски.

1556.- Во Рим свечено е осветена грандиозната купола на црквата Свети Петар, која ја изгради прочуениот италијански архитект, вајар, сликар и поет Микеланџело Буонароти. Овој датум е земен како ден на раѓањето на барокот.

1606.- Роден е Харменсон ван Рајн Рембрант, познат холандски сликар. Умре во Амстердам, на 4.10.1669 година.

1882.- Во Кратово е роден Павел Шатев, македонски револуционер, родољуб и публицист, еден од легендарните солунски атентатори наречени „гемиџии“, крунски сведок што остана да раскажува за она што се случуваше во Солун во 1903 година. Неговиот живот е мошне бурен и мачен. Беше член на АСНОМ и министер за правосудство во првата македонска влада. Поради несогласување со повоената државна политика беше отстранет од политичката сцена. Умре во Битола, на 30.1. 1951 година.

1904.- Во Баденвалер умре Антон Павлович Чехов, руски новелист, раскажувач и драмски писател. Најпознати негови дела се драмите "Галеб", "Три сестри", "Вујко Вања" и "Вишновата градина", како и збирките раскази "Човекот во футрола", "Куќа на кат", "Селани" и други. Роден е во Таганрог, на 29.01.1860 година.

1916.- Во Санкт Петербург умре Наце Димов (Чуповски) , македонски деец, еден од најистакнатите членови на Македонското научно-литературно другарство и на македонската колонија во Санкт Петербург, брат на Димитрија Чуповски. Роден е во селото Папардиште, Велешко, на 31.1. 1876 година.

1944.- Во Штип бугарските фашисти ја убија Вера Циривири-Трена, првоборец и активен учесник во напредното работничко движење. Родена е во Прилеп во 1921 година.

1965.- Американскиот вселенски брод "Маринер 4" го испрати првите снимки од планетата Марс.

1987.- Во Скопје умре Панде Поповски, еден од доајените на македонското новинарствто. Учесник е во НОВ на Макеоднија од 1941 година. Во 1944 година стана член на Агит-проп во Главниот штаб на НОБ во Горно Врановци, а во 1945 година беше еден од првите пионери-новинари на Радио Скопје. Особено значење има неговиот придонес во ширењето на репортерството и на сликарството во првите повоени години, како и во пропагирањето за описменување на македонскиот народ и во афирамацијата на нашата земја меѓу нашите иселеници во прекуокеанските земји и насекаде каде што имаше македонски иселеници. Роден е во селото Царев Двор, Ресенско, во 1912 година.

1990.- Во Охрид е извршено осветување на новоизградената црква "Света Тројца".

1999.- Во Прилеп умре Олга Наумовска, македонска актерка, доајен на Битолскиот народен театар и на македонското глумиште. Родена е во Скопје, во 1927 година.

64. - Во Рим избувна голем пожар во кој стариот град изгоре до темели. Легендата вели дека пожарот го подметнал неурамнотежениот римски император Нерон. Но, за тоа нема никакви докази во старите извори. Веднаш по катастрофата по наредба на царот, почнала планска изградба на Рим, така што сите згради морале да бидат ѕидани од камен отпорен на оган.

1374. - Во Арква, во близината на Падова, умре Франческо Петрарка, голем лирски поет на италијанската предренесанса. Се смета за основач на модерната европска поезија и несомнено за еден од најсовршените поети во историјата на светската книжевност. Целиот негов живот и книжевно дело се обоени со неговата љубов спрема убавата Лаура. Светска слава стекна со делото "Канционер" - зборник од 366 сонети, канцони и мадригали. Роден е во Арецо, на 20.07.1304 година.

1846. - Во Бостон д-р В. Мортон првпат во својата забна ординација го употреби етерот како средство за наркоза. Тој датум се смета за предпочеток на модерната анестезиологија.

1898.- Во Париз француските научници, сопружниците Марија и Пјер Кири го открија полониумот, прв познат радиоактивен елемент.

1304.- Во Арецо е роден Францеско Петрарка, голем лирски поет на италијанската предренесанса. Се смета за основач на модерната европска поезија. Светска славa стекна со делото "Канцониер" - зборник од 366 сонети, канцони и мадригали. За епот "Африка" доби "Ловоров венец". Умре во Арква, во близина на Падова, на 18.07.1374 година.

1785.- Роден е турскиот султан Махмуд Втори, кој во текот на владеењето од 1808 година до смртта во 1839 година спроведе реформи во обидот да го централизира феудално-апсолутистичкиот поредок на Отоманската империја.

1819.- Република Колумбија доби независност. Беше шпанска колонија од 1509 година. - Национален празник на Колумбија.

1847.- Роден е германскиот сликар и графичар Макс Либерман, најзначаен претставник на германскиот импресионизам.  

1913.- Во текот на Балканските војни (1912-1913), во близина на селото Бел Камен, Леринско, во борба против грчката војска загина Васил Чакаларов, македонски војвода и деец на ВМРО. Учесник е на Смилевскиот конгрес (1903) и на Илинденското востание (1903). Роден е во селото Смрдеш, Костурско, во 1874 година.

1919.- Роден е сер Едмунд Хилари, новозеландски офицер и истражувач, учесник во хималајските и во поларните експедиции. На 29.05.1953 година, со Непалецот Норкај Тенсинг се искачи на највисокиот хималајски врв Монт Еверест.

1937.- Умре италијанскиот електроинжинер и пронаоѓач Гуљермо Маркони, еден од пионерите на бежичната телеграфија, кој во 1909 година ја подели Нобеловата награда за физика со германскиот физичар Карл Фердинанд Браун.

1938.- Родена е американската филмска актерка Наташа Гардин, позната како Натали Вуд, една од ретките која стана филмска ѕвезда како дете со филмот „Чудо на 34 улица“ и успеа да оствари успешна филмска кариера. Таа глумеше во филмовите „Бунтовник без причина“, „Сјај во трева“, „Трагачи“ и „Приказна за западната страна“.

1945.- Грчка воена единица го опколи македонското село Косинец, Костурско и го малтретираше населението. Притоа уапси осум младинци и две жени. Повод за тоа беше кинењето на повикот за мобилизација и зборувањето на македонски јазик. Истовремено, една грчка воена единица го опколи македонското село Владово, Воденско, со цел со сила да ги натера Македонците да потпишат декларација дека се Грци и дека го сакаат кралот. Малубројните селани кои се најдоа во селото, штом разбраа за намерата на грчката единица, избегаа во планина.

1969.- Лунарното возило „Орел“ на американскиот вселенски брод „Аполо 11“, со астронаутите Нил Амстронг и Едвин Олдрин, се упати на површината на Месечината, додека Мајкл Колинс го продолжи кружењето околу Месечевата орбита со матичниот брод „Аполо 11“.

1988.- Јужна Африка, Ангола и Куба прифатија Договор за повлекување на странските трупи од Ангола и признавање на независноста на Југозападна Африка.

1989.- Британската воена хунта го стави во куќен притвор водачот на опозицијата Аунг Сан Су Чи, поради нејзината отворена критика на бруталните методи на владеење на воениот врв.

1994.- Шефот на израелската дипломатија Шимон Перес пристигна во посета на Јордан како највисок израелски функционер кој дотогаш ја посетил таа соседна арапска земја.

1996.- Во Бурунди бунтовниците од племето Хуту го нападнаа бегалскиот камп на ривалското племе Тутси, усмртувајќи околу 320 луѓе.

1997.- Умре Лилјана Чаловска, македонска писателка. Автор е на книгите „Бдение за Виетнам“, „Антидневник“, „Пребир“ и други. Родена е во Софија, во 1920 година.

2000.- Виетнам во Хо Ши Мин (поранешен Сајгон) отвори берза.