На денешен Ден

- Светски ден на храната

1430.- Роден е шкотскиот крал Џејмс II, кој владееше од 1437 до 1460 година. Во текот на владеењето го зацврсти авторитетот на круната, успешно продолжувајќи ја работата која ја започна неговиот татко Џејмс I. Во 1460 година Англичаните го убија.

1553.- Умре Лука Кранах, германски сликар и гравер, еден од најзначајните германски ренесански уметници. Роден е во 1472 година.

1758.- Роден е американскиот филолог и лексикограф Ноа Вебстер, симбол на лексикографската традиција во Америка. Во 1806 година го објави својот прв речник на англиски јазик,  а во 1828 го објави речникот кој и денеска го носи неговото име. Овој речник се смета за најдобар речник на современиот англиски јазик.

1781.- Во Вајлен, во англиската покраина Јорк, е роден Џорџ Стивенсон, англиски пронаоѓач, "татко на железницата", кој во 1814 година во Њукасл ја основа првата фабрика на локомотиви, а во 1825 година ја изгради првата јавна железничка пруга меѓу Стоктон и Дарлингтон, што беше пуштена во сообраќај за превоз на патници на 25 септември 1825 година. Во 1829 година ја изгради пругата Ливерпул-Манчестер, на која неговата локомотива "Рокит" постигна рекордни 56 километри на час. Умре во едно мало место кај градот Честерфилд, на 12 август 1848 година.

1793.- Во Париз е погубена француската кралица Марија Антоанета, жена на францускиот крал Луј Шеснаесетти, кој порано заврши на гилотина. Пресметката на револуцијата со кралската двојка долго време беше едно од оправдувањата за интернационалистички војни на монархистичка Европа против Република Франција.

1813.- Кај Лајпциг почна т.н. "Битка на народите", во која Наполеоновите сили се најдоа под ударите на здружените сојузници: Русија, Прусија и Австрија. Француската армија беше победена, а на 19 октомври, сојузниците го зазедоа Лајпциг. Наполеон се повлече преку Рајна и неколку месеци подоцна беше принуден да абдицира.

1846.- Американскиот лекар Џон Ворен првпат во историјата на хирургијата го употреби етерот за поголеми оперативни зафати, отстранувајќи тумор кај пациент во Општата болница во Масачусетс во Бостон.

1854.- Роден е Карл Кауцки, германски социјалдемократ, по потекло Чех, истакнат теоретичар и водач на Втората интернационала. Умре на 17 октомври 1938 година.

1854.- Роден е англискиот писател од ирско потекло Фингал О`Флаерти Вилс, познат како Оскар Вајлд. Беше осуден на две години затвор поради хомосексуалност, а по излегувањето од затвор од 1897 до неговата смрт во 1900 година година живееше во Париз под името Себастијан Мелмот. Дела: „Сликите на Доријан Греј“, „Важно е да се викаш Енерст“, „Идеален маж“, „Салома“, „Вера“, „Војвотката од Падова“ и други.

1886.- Роден е израелскиот државник Давид Грин, познат како Давид Бен Гурион, водач во борбата за создавањето на Израел и прв премиер на еврејската држава од 1948 до 1953 година и повторно од 1955 до 1963 година. Како премиер, од различни герилски групи, ја создаде израелската армија.

1888.- Роден е американскиот писател Јуџин Гледстон О`Нил, творец на модерните американски драми, добитник на Нобеловата награда за книжевност во 1936 година. Дела: „Зад хоризонтот“, „Ана Кристи“, „Сите божји деца имаат крила“, „Цар Џонс“ „Второ патување во Европа“ и други.

1908.- Роден е албанскиот диктатор Енвер Хоџа, шеф на владејачката Партија на трудот на Албанија од 1948 се до смртта во 1985 година. Меѓу двете светски војни беше секретар на кралското претставништво на Албанија во Брисел. Тој веше еден од основачите на Комунистичката партија на Албанија. Ги подржуваше политиката на Информбирото од 1948 до 1956 година, како и диктаторската концепција на Јосиф Сталин дури и по 20. конгрес на Комунистичката партија на СССР, на кој беа осудени методите на Сталин. Подоцна стана приврзаник на Пекинг, но се разиде и со кинескиот комунизам. Во целост ја изолира својата земја, градејќи примитивен авторитарен систем заснован на репресија и физичка елиминација на неистомислениците, но и на соработниците за кои се сомневаше дека би ја загрозиле негова лична власт. Беше гласноговорник за големоалбанските територијални претензии спрема Југославија.

1921.- Во Штип е роден Славчо Стојменски, народен херој на Македонија. Загина во борба против бугарската фашистичка полиција на 17 август 1943 година, кога во Штип се одржуваше состанок на Обласниот комитет на КПМ.

1925.- Во Локарно, Швајцарија, е потпишан гарантен пакет меѓу Германија, Белгија и Франција за меѓусебно почитување на постојните граници. Договорот во Локарно создаде ера на мир и просперитет во Западна Европа, но покажа дека германските граници кон Полска и Чехословачка не се толку "свети" како западните граници.

1927.- Роден е германскиот писател Гинтер Грас кој светскиот успех го постигна уште со првиот роман. Дела: „Локална анестезија“, „Лимбур“, „Широко поле“, „Мачка и глушец“, „Поплава“.

1945.- Во Квебек, Канада, е основана Организацијата на обединетите нации за исхрана и земјоделство (ФАО), со задача да ги проучува проблемите на исхраната и на земјоделството во светот и да препорачува национални и меѓународни мерки за унапредување на исхраната на населението. Овој датум во 1979 година е востановен како Светски ден на храната, а се прославува од 1982 година.

1946.- Беа обесени првите луѓе во Третиот рајх кои Меѓународниот суд во Нирнберг ги осуди на смрт поради воените злосторства во Втората светска војна, шефот на германската дипломатија Јоахим фон Рибентроп и началникот на штабот на Врховната команда на германските оружени сили фелдмаршалот Вилхелм Кајтел. Рајхсмаршалот Херман Геринг, исто така осуден на смрт, претходниот ден се самоуби во затворската келија.

1949.- Со поразот на прокомунистичката Демократска армија во Грција заврши тригодишната Граѓанска војна.

1964.- Владата на НР Кина соопшти дека во оваа земја е извршена прва експериментална експлозија на нуклеарна бомба. Така Кина како петта земја во светот, стапи во редот на нуклеарните сили.

1964.- Алексеј Косигин, по смената на Никита Хрушчов, ја состави новата советска влада.

1968.- Москва и Прага потпишаа договор со кој советските турпи заедно со единиците на други земји од Варшавскиот пакт влегоа во земјата на 21 август 1968 година и ги тргнаа од власт реформскиот шеф на Комунистичката партија на Александар Дубчек и неговата влада.

1973.- Нобеловата награда за мир им беше доделена на државниот секретар на САД Хенри Кисинџер и на неговиот партнер во преговорите Ле Дук То од Северн Виентам кој ја одби наградата.

1978.- Полскиот кардинал Карол Војтил е избран за 264 поглавар на Римокатоличката црква како прв папа без италијанско потекло после 456 години. По изборот тој го носеше името Јован Павле II.

1980.- Умре италијанскиот политичар Луиџи Лондо, прв претседател на Комунистичката партија на Италија, кој во 1964 стана нејзин генерален секретар, а во 1972 година претседател. Ја предводеше антифашистичката борба во северната италијанска провинција Пијемонт. Во 1923 и 1924 година беше затворан од фашистичкиот режим на Бенито Мусолини, а во 1926 година емигрираше. Во 1934 година е еден од иницијаторите за создавање пакт со социјалистите за борба против фашизмот. Под илегалното име Гало учествуваше во Шпанската граѓанска војна каде е ранет како генерален инспектор на Интернационалната бригада. По поразот на републиканците во Шпанија беше однесен во концентрациониот логор во Вернеј од каде по барање на италијанските власти е пуштен. Во 1943 година беше еден од водачите на вооружените борби против фашистите во Втората светска војна.

1981.- Умре израелскиот генерал и политичар Моше Дајан, победник во борбата против Арапите во јуни 1967 година.

1982.- Умре италијанскиот оперски пејач Марио дел Монако, наречен „тенор на епохата“.

1984.- Англиканскиот црнечки бискуп на Јоханесбург Дезмонт Туту ја доби Нобеловата награда за мир.

1994.- Во Македонија се одржаа првите (по осамостојувањето) избори за пратеници на Собранието на Република Македонија и за претседател на Република Македонија. За претседател на Република Македонија по втор пат е избран Киро Глигоров.

1996.- Во Исфахан, Иран, на Собранието на Евроазиската Федерација на берзи, Република Македонија е примена за рамноправна членка.

1996.- На стадионот во главниот град на Гватемала загинаа 78 лица во стампедото кое настана по обидот на навивачите без карти да се пробијат на трибините за да го следат квалификацискиот натпревар за светско првенство во фудбал.

1997.- Папата Јован Павле Втори ја обележа 20-тата годишнина откако стана папа со најдолг стаж во Римокатоличката црква.

1997.- Во Скопје, во издание на НИП „Експрес - Магна Скен“, излезе првиот број на њуз магазинот „Денес“.

1998.- Во Скопје умре Верољуб Андоновски, македонски новинар и публицист. Роден е во Куманово, на 22 јануари 1938 година.

1216.- Умре англискиот крал Џон Без Земја, младиот син на Хенри II, кој во 1215 година мораше да ја потпише големата повелба за слобода во Англија „Magna kartu libertatum“. Со повелбата е ограничена власта на кралот и воспоставени се основните англиски уставности и јавни права.

1735.- Роден е Џон Адамс, втор по ред претседател на САД (1797-1801 г.). Умре на 4 јули 1826 година.

1745.- Во Даблин умре Џонатан Свивт, најголем англиски сатиричар, еден од најостроумните критичари на човековата природа и на општествените процеси. Неговото најпопуларно дело, фантастичниот роман "Гуливеровите патувања", претставува сатира на политичките прилики на Велика Британија и прераснува во потсмев на целиот човечки род и на неговите установи. Познати се и неговите дела "Битка на книги" и "Приказна за бурето". Роден е во Даблин, на 30 ноември 1667 година.

1812.- Францускиот цар Наполеон I нареди повлекување и напуштање на Москва и почна со повлекување од Русија. Неуспешната инвазија врз Русија и поразот во судирот со руската војска под команда на фелдмаршалот Михаил Кутузов, го означија почетокот на крајот на Наполеоновата империја.

1813.- Со влегувањето во Лајпциг армијата на здружените сојузници - Русија, Прусија и Австрија ја завршија тридневата „Битка на народите“, во која се победени силите на францускиот цар Наполеон I. По поразот Наполеон се повлече преку Рајна и неколку месеци подоцна беше принуден да абдицира.

1859.- Роден е францускиот офицер од еврејско потекло Алфред Драјфус, кој во 1894 година е обвинет дека од Германија издавал воени тајни и е осуден на доживотна робија, само врз основа на сомнеж и изјава на графолошките стручњаци. Испратен е на еден од најголемите затвори во светот на Ѓаволските Острови во француска Гијана. Во негова одбрана застана најславниот писател во тоа време Емил Зола кој во написот „Обвинувам“ во весникот „L'oror“ објави отворено писмо до претседателот на Републиката. Дури во 1906 година капетанот Драјфус е рахабилитиран, вратен во војската и е унапреден во чин мајор.

1864.- Роден е францускиот хемичар и индустријалец Огист Лимијер, кој заедно со својот брат Лујем ја направи првата филмска камера и во Лион основа фабрика за изработка на фотографски материјали. Браќата ја открија постапката за снимање во природни бои и во париската кафеана „Гран кафе“ на 28 декември 1895 година ја приредија првата филмска претстава во светот - „Влез на воз во станица“, „Работници излегуваат од фабрика“.

1872.- Во Нов Јужен Велс во Австралија е пронајден „Холтерманов грумен“, плоча со тежина од 235,14 килограми, во која имаше 82,11 килограми злато, најголема пронајдена количина на злато.

1875.- Умре англискиот физичар Чарлс Витстон, пионер во телеграфијата. Го пронајде методот за одредување на електричниот отпор („Витстонов мост) а ги истражуваше електрицитетот, светлината и звукот.

1899.- Во Сиудад Гватемала е роден Мигул Анхел Астуријас, гватемалски писател. Неговиоте дела имаат социјална обоеност зашто во нив ги прикажува тешките општествени и економски проблеми во својата земја. Познати негови дела се „Господинот претседател“, „Пченкарни луѓе“, банкарската трилогија „Ураган“, потоа „Зелениот папа“, „Очите на закопаните“, „Викенд во Гватемал“ и други. Во 1966 година ја доби Лениновата награда за мир, а во 1967 годија ја доби Нобеловата награда за литература. Умре во Мадрид, Шпанија, на 9 јуни 1974 година.

1915.- Русија и Италија во Првата светска војна и објавија војна на Бугарија.

1919.- Во Кочани е роден Благој Попов, носител на „Партизанска споменица 1941“, повеќе години истакнат македонски раководител, познат како успешен претседател на Собранието на градот Скопје во времето на земјотресот во 1963 година и обновата на градот и како еден од претседателите на Извршниот совет на Собранието на Социјалистичка Република Македонија.  

1924.- Во Галичник е роден д-р Владимир Брезовски, истакнат македонски историчар, автор на стотина трудови, научен советник во Институтот за национална историја во Скопје. Најпознат е како долгогодишен раководител на Одделението за документација на Институтот за национална историја. Умре на 6 јануари 1983 година.

1931.- Роден е англискиот писател Дејвид Џон Мур Корнвел, познат како Џон Ле Каре, мајстор на модерсниот шпионски роман. Дела: „Војна во огледало“, „Малиот град во Германија“, „Наивен и снетиментален љубовник“, „Дечко, дама, крал, шпион“, „Племенит ученик“, „Панамски кројач“, „Чист шпион“.

1935.- Лигата на народите изгласа санкции против фашистичка Италија поради нападот врз Етиопија.

1937.- Умре новозеландскиот физичар од англиско потекло Ернест Ратерфорд, добитник на Нобеловата награда за хемија во 1908 година, еден од втемелувачите на модерните атомски теории. Највеќе се занимавал со природната радиоактивност и фундаменталното истражување во таа област откривајќи три типа на радијација кои ги означи како алфа, бета и гама зраците.

1944.- Трупите на САД се истоварија на Филипинските острови. Филипини целосни се ослободени од јапонската окупација во мај 1945 година. По завршувањето на Втората светска војна, на 4 јули 1946 година е прогласена независна Република Филипини.

1954.- Склучен е англо-египетскиот договор за повлекување на британските трупи од зоната на Суецкиот канал во рок од 20 месеци.

1957.-  Сојузна Република Германија ги прекина дипломатските односи со Југославија затоа што Белград  ја призна Демократска Република Германија. Односите беа обновени во февруари 1968 година, во време кога шеф на бонската дипломатијата беше Вили Брант.

1964.- Во несреќата на советскиот авион „Иљушин - 18“ кој се спушташе на Авала никој не преживеа, вклучувајќи ја и шестчлената делегација на советската армија заедно со маршалот Сергеј Бирјужов, која требаше да учествува на прославата на 20-годишнината од ослободувањето на Белград.

1986. Претседателот на Мозамбик Самор Машел загина во авионската несреќа во близина на границата со Јужна Африка, за која се претпоставува дека причината за несреќата била јужноамериканска саботажа.

1987.- Во сударот на два патнички воза во предградието на Џакарта загинаа 102 и беа повредени повеќе од 5.000 луѓе.

1987.- На њујоршката берза „Дау Џонс“ вредноста на акција во текот на еден ден падна на рекордни 508 поени, односно 22,6 отсто, што е запаметена како „Црн понеделник“.

1991.-  Одбележана е 800-годишнината од живописувањето на црквата „Свети Ѓорѓи“ во селото к*рбиново, Ресенско. Зографирањето на црквата почнало на 15 април 1191 година.

1994.- Рускиот премиер Виктор Черномирдин испрати писмо до претседателот Борис Елцин, во кое побарал да биде ослободен од должноста поради нарушено здравје.

1994.- Во експлозија на бомба која во градски автобус во Тел Авив ја активира исламски терорист-самоубиец, загинаа 22 луѓе.

2001.- Најмалку 350 луѓе, повеќето ирачки бегалци, загинаа кога во близна на брегот на Јава потона пренатрупаниот број кој од Лампунг на индонезискиот остров Суматра исплови во правец на Австралија.

2003 - Во Сараево почина поранешниот претседател на Босна и Херцеговина Алија Изетбеговиќ. На првите повеќепартиски избори во БиХ Изетбеговиќ е избран за член на Претседателството на СР БиХ, а на 19 декември 1990 за претседател на Претседателството на СР БиХ. Тој е еден од потписниците на Дејтонскиот мировен договор со кој е завршена војната во БиХ заедно со претседателите на Хрватска и на Србија, Слободан Милошевиќ и Фрањо Туѓман. Изетбеговиќ е роден на 8 август 1925 година во Босански Шамац.

2003.- Умре српскиот глумец Миодраг Петровиќ „Чкаља“, мајстор на комедиите, еден од најпопуларните југословенски актери на сите времиња. Оствари околу 200 улоги во театар, на радио, телевизија и филм.

2003.- Папата Јован Павле Втори со свечената процесија што се одржа на плоштадот „Свети Петар“ во Рим, ја беатифицира, односно прогласи за блажена Мајка Тереза, што е последен чин пред нејзиното прогласување за светица.

2003.- Непознати лица во Багдат ја киднапираа Маргарег Хасан, шеф на меѓународната хуманитарна организција „Каритас“. Еден месец подоцна беше погубена.

2004.- Во Прилеп умре Благоја Ристевски - Платнар, македонски писател и новинар. Познати се неговите драмски текстови „Карцинома мамае“, „Спиро Црне“, „Арсениј“. „Летни Силјане“, „Лепа Ангелина“ и „Венко“. Роден е во Прилеп, на 5 март 1940 година.

1721.- По две децении војување со Шведска, по што Русија излезе како нова сила на Балканот, Петар Велики се круниса за цар. Тој изврши многу важни реформи со кои Русија ја изведе од средновековната заостанатост.

1752.- Умре Александар Скарлати, италијански композитор, диригент и чембелист, основач на таканаречената „Неаполска школа“ во областа на операта. Во своите дела (околу 120 опери и над 800 кантати) синтетички ги опфати и ги продлабочи придобивките на италијанскиот барок. Компонираше и ораториумим концети за чембело и црковна музика. Роден е на 2 мај 1659 година.

1797.- Французинот Андре Жак Гарнериан прв го употреби падобранот, скокајќи од балон над Париз со висина од 680 метри.

1811.- Во Рајдинг е роден Франц Лист, унгарски пијанист и композитор, музичар со романтичарско определување и предводник на германската школа. Тој беше пијанистички виртуоз, кој изгради модерна техника и нов звучно-брилијантен клавирски стил. Зад себе остави нови симфониски поеми, низа камерни дела за оргули и вокални дела. Умре во Боајрот, Баварија, на 31 јули 1886 година.

1882.- Умре унгарскиот писател Јанос Арањ, најголем унгарски епски поет, кој заедно со Шандор Петефиј, беше најзначаен претставник на „народниот“ правец кој доминираше во унгарската литература во 19. век. Напишал многубројни студии и есеи и биографија за Фредерик Шопен.

1844.- Родена е француската глумица Анријета Розина Бернар, позната како Сара Бернар, која ја одбележа театарската епоха како најголема трагичарка во своето време. Уживаше исклучителна популарност и современиците ја нарекоа „божана Сара“. Нејзината слава не беше прекината дури ни кога во 1915 година и беше извршена ампутација на ногата, осум години пред нејзината смрт. Беше професор на Конзерваториумот во Париз. Ја напиша „Мемоари“.

1883.- Во Њујорк со изведбата на операта „Фауст“ на францускиот композитор Шарл Гуно беше отворено зданието „Метрополитен опера“.

1887.- Во Бирото за патенти во Њујорк Никола Тесла ги пријави своите шест изуми: асинхронен мотор, обратно магнетно поле, повеќефазна наизменична струја, начин на изработка на мотор за повеќефазна струја, генератор и трансформатор. Изумите во 1888 година ги откупи фирмата „Вестингхаус“, а нивните примени ги прикажа на светската изложба во Чикаго во 1893 година.

1887.- Роден е американскиот новинар и револуционер Џон Рид, чии дела „Дестте денови што го потресоа светот“ и „Црвена Русија“ се најдобрата хроника на Октомвриската револуција.

1906.- Умре Пол Сезан, француски сликар. Во почетокот работеше во духот на импресионизмот, а подоцна се откажа од аналитичкиот метод и правеше синтеза заснована врз геометриски форми, градација на тоналитетот и контрасти на бои. Изврши големо влијание врз развојот на модерното европско и светско сликарство во 20 век. Негови познати дела се : "Сина ваза", "Коцкари", "Планината Сен-Виктоар", и други. Роден е на 19 јануари 1839 година.

1913.- Роден е виетнамскиот цар Бао Дај, поселедниот монарх на Виетнам, кој како марионета „владееше“ со земјата под француска колонијална управа. По четири децении во бегство, умре во 1997 година во воената болница во Париз.

1943.- Родена е француската глумица Катрин Дорлек, позната како Катрин Денев. Во 1994 година беше именувана за амбасадор на добрата волја на УНЕСКО.

1953.- Благодарејќи на борбата на ослободителната армија на Патет Лао, Лаос се стекна со независност од Франција под чија управа беше од 1893 година.

1962.- Претседателот на САД, Џон Кенеди нареди морнарицата и авијацијата на САД да ја блокираат Куба, бидејќи сметаше дека во таа земја се поставени советски лансирни рампи. Така, светот се најде во најдраматичниот период по Втората светска војна, кога лесно можеше да избувне нуклеарна пресметка меѓу двете супер сили (САД и СССР). Директната размена на пораки меѓу Кенеди и Хрушчов доведе најнапред до смирување на ситуацијата, а потоа до отстранување на советските ракети во замена за ветувањето на САД, дека нема да ја нападнат Куба.

1964.- Францускиот писател и филозоф Жан Пол Сартр ја одби Нобеловата награда за книжевност.

1973.- Умре шпанскиот виолончелист од каталонско потекло Пабло Казалс, професор во Конзерваториумот во Барселона и Париз, кој од 1938 година како противник на диктаторскиот режим на Франциско Франко, живееше надвор од Шпанија.  Настапуваше ширум светот пленејќи ја публиката со совршенство и топлина во интерпретацијата на композициите.

1973.- Во Скопје умре Димитар Николоски - Луј, македонски музички педагог и композитор. Музика учеше во Белград и во Софија, а дипломира на музичкиот отсек на Педагошката академија во Скопје. Роден е во Прилеп, на 7 октомври 1913 година.

1991.- На општите избори во Турција, победи Партијата на вистинскиот пат на Сулејман Демирел.

1995.- Во Харлем, црнечко предградие на Њујорк, топло е поздравен кубанскиот водач Фидел Кастро, долгогодишен непријател на американската администрација, кој дошол во Њујорк по повод 50-годишнината од основањето на Обединетите нации.

1996.- Во пожарот предизвикан од солзавец фрлен од полицијата во еден затвор во Венецуела загинаа повеќе од 25 затвореници.

1997.- Најстарата македонска православна црква во Австралија, "Свети Ѓорѓи", во Фицрој, осветена во 1960 година, е продадена за 810.000 австралиски долари на некоја градежна фирма.

1999.- Поранешниот герилски водач Ксанан Гусмна од затвор во Индонезија тримфално се врати во Источен Тимор, некогашна португалска колонија.

1360.- Англискиот крал Едвард III и францускиот крал Жан II Добриот, англиски заробеник во битката кај Поатје во 1356 година, во Кале потпишаа договор со кој е окончана првата фаза на Стогодишната војна. Францускиот монарх беше принуден на Англија да и отстапи некои француски територии, а Едвард III за возврат да се одрече од полагање права во францускиот престол.

1601.- Умре данскиот астроном Тихо Брахе, кој подигна опсерваторија на островот Хвен и скоро две децении ги набљудуаше планетите, посебно Марс. Ја откри новата ѕвезда во соѕвездието Касиопеја.  

1632.- Роден е  холандскиот природонаучник Антони ван Левенхук, кој, иако по струка книжар, се бавел со микробиолошки истражувања и го откри дотогаш непознатиот свет на микроорганизмите. Ги создаде првите едноставни микроскопи, но подоцна посветувајќи им се нив, конструирал околу 400 микроскопи. Резултатите од истражувањата на крвните садови, структурата на коските, мускулите, еритроцитите и сперматозоидите ги објавувал во изданијата на Лондонското кралско друштво чиј член беше.

1648.- Со Вестфалскиот мир кој го склучија германскиот цар и владетелите на Франција и Шведска, заврши Тридецениската војна. Франција од Германија ги доби Алзас, Мец и Тул, Шведска ја доби скоро цела Померанија, а Германија остана поделена на голем број држави. Австрискиот цар и понатаму беше и германски цар, но со големи ограничени овластувања. Признати беа независноста на Швајцарија и на Холандија и беше прогласена рамноправноста на римокатолиците и протестантите.

1697.- Австрискиот фелдмаршал Еуген Савојски со околу 8.500 војници продре по долината на реката Босна во Сараево и го запали.

1725.- Умре италијанскиот композитор Пјетро Алесандро Гаспаре Скарлати, основач на оперската „неаполска школа“. Дела: опери, кантати, црковни композиции.

1795.- Русија, Австрија и Прусија меѓу себе ја поделија територијата на Полска.

1797.- Лима, главниот град на Перу, го разурна земјотрес, при што загинаа околу 5.000 луѓе.

1857.- Во Шефилд, Англија формиран е фудбалскиот клуб "Шефилд". Тој е најстариот фудбалски клуб во светот.

1891.- Роден е доминиканскиот диктатор Рафаел Леонидас Трухиљо Молина, кој како американски штитеник, владеел со Домениканската Република од 1930 до 1961 година. Во мај 1961 година беше убиен од заседа во близина на Сиудад Трухиља.

1912.- Со победата на Првата српска армија под команда на Александар Караѓорѓевиќ над турската Вардарска армија Зеки-паша, заврши дводневната Кумановска битка, клучна во Првата балканска војна.

1914.- Роден е Џонас Едвард Салк, американски микробиолог. Во 1955 година ја откри вакцината против детската парализа (полиомиелитис). Тој спасил милиони деца во светот заболени од детска парализа. Умре во Ла Џола, Калифорнија, во САД, на 23 јуни 1955 година.

1915.- Роден е Тито Гоби, италијански оперски пејач, баритон. Настапуваше на сите оперски сцени низ светот и остави репертоар од над стотина улоги. Најголем успех постигна со креациите на Риголето, Скарпија ("Тоска"), Фалстав, Фигаро ("Севилскиот бербер") и Дон Џовани. Пееше и во повеќе музички филмови ("Џузепе Верди", "Палјачи"). Умре во 1984 година.

1917.- Германците и Австријците кај италијанското градче Капорето (сегашно Кобарид во Словенија) во Првата светска војна ја пробија одбраната на италијанската војска и и нанесоа тежок пораз. За 16 дена напаѓачите навлегоа 110 километри, заробија 293.000 италијански војници, повеќе од 300 топови и големи залихи на воен материјал.  

1918.- Сфаќајќи дека со распаѓањето на Австроунгарија целосниот пораз на централните сили е неизбежен, царот Карло побара интервенција од Католичката црква за прекинување на војната. Меѓутоа, интервенцијата на Ватикан немаше успех. Сојузниците продолжија со операцијата и ги натераа Австроунгарија и Германија на безусловна капитулација.

1934.- Махатма Ганди истапи од Националниот конгрес на Индија, која беше под британско влијание и ги поведе масите во борба за независност на Индија.

1944.- Американски авиони во Втората светска војна, во текот на големата воздушно-поморска битка во филипнскиот залив Лејте, го потопија јапонскиот носач на авиони „Мусаши“, еден од најголемите некогаш изградении носачи.

1945.- Стапи во сила Повелбата на Организацијата на Обединетите нации, која заедно со Статутот на Меѓународниот суд, претставува темелен документ за устројството и дејствувањето на оваа светска организација. Тој ден се слави како Ден на Организацијата на Обединетите нации. Република Македонија е примена за рамноправен член на Организацијата на Обединетите нации на 8 април 1993 година.

1945.- Во Осло е стралан водачот на норвешките нацисти и претседател на марионетската влада во Втората светска војна Видкун Квислинг, осуден претходно на смрт поради предавство, чие име стана симбол на предавството.

1948.- Умре австрискиот композитор Франц Лехар, најзначаен претставник на виенската опера во првата половина на 20. век. Дела: оперетата „Веселата вдовица“, „Грофот од Луксембург“.

1956.- Советската војска интервенираше во Будимпешта, ден по избувнувањето на вооружените нереди против политиката на водачот на унгарските комунисти Мараш Ракоши.

1957.- Умре францускиот моден креатор Кристијан Диор, еден од главните „модни диктатори“ во светот после Втората светска војна.

1962.- САД започнаа со блокадите на Куба.

1964.- Британската африканска колонија Северна Родезија се стекна со независност под името Република Замбија. Нејзин претседател беше Кенет Каунда. По акцијата за граѓанска непослушност, која во 1962 година ја организираше Обединетата национална партија за независност, предводена од Каунда, британската влада беше принудена да донесе устав во Северна Родезија и потоа, по 73 години од колонијалната управа, ја признае целата независност. До тогаш Северна Родезија беше во составот на британската колонија.

1974.- Умре рускиот виолинист и диригент Давид Фјордович Ојстрах, еден од најголемите мајстори на виолина во 20. век. Во родната Одеса го заврши конзерваториумот, а во 1935 година се прослави со наградата на меѓународниот виолински натпревар во Варшава, а во 1937 година со наградата „Исај“ во Брисел. Беше професор на Московскиот конзерваториум и со голем успех настапуваше ширум светот.

1990.- Во Тирана започна состанокот на министрите за надворешни работи на балканските земји на кој се разгледани можностите за унапредувањето на соработката на Албанија со Бугарија, Грција, Југославија, Романија и Турција. Беше создадена поволна атмосфера за развој на односите и решавање на споровите и проблемите на Балканот, но не беше постигнат конкретен договор.

1992.- Во Тетово е формиран Сојуз на албанските жени.

1997.- На пет километи под површината на Индискиот Океан, нуркачите го пронајдоа американскиот брод кој носеше 2.000 тони сребро, кое претседателот Рузвелт му го испратил на Сталин во 1944 година. Рузвелт сакал да им помогне на Русите во борбата против Хитлер, но планот пропаднал кога германскате подморници го потопиле. Во бродот имало сребро во вредност од најмалку 330 милиони долари.

1997.- Воената хуна на Сиера Леоне под меѓународен притисок се согласи да ја отстапи власта на избраниот претседател на земјата Ахмад Теџан Кабах.

2001.- Во американскиот напад врз авганистанскиот главен град Кабул убиени се 22 припадници на терористичката организција на палестинските исламисти „Харакат-ул-муџахедин“, милитантна групација која настојува да го оконча владеењето на Њу Делхи во северната индиска провинција Кашмир.

2005.- Умре афроамериканската Роза Паркс, прва црнкиња која во 1955 година се осуди да ги прекрши тогашните расни закони на југот од САД, во сојузната држава Алабама, одбивајќи на белец да му отстапи место во автобус. Тоа доведе до основање на движењето за црнечки права во Америка. 

1751.- Роден е англискиот писател и политичар од ирско потекло Ричард Бринсли Батлер Шеридан. Како член на британскиот парламент од 1780 до 1812 година се прослави како одличен оратор. Дела: комедии „Школо за озборување“, „Соперници“, „Критичар“.

1762.- Роден е францускиот писател Андре де Шениер, еден од најголемите класични писатели на 18. век. Дела: песните „Пратеничка со свои дилеми“, „Хермес“, „Америка“, „Младата Тарантинка“, „Нера“, „Слепец“, „Младата затвореничка“.

1830.- Умре српскиот писател Петар I Петровиќ Његош, митрополит на Српската православна црква кого Црквата по смртта го прогласи за светец под името Свети Петар Цетињски. Владееше без малку половина век со Црна Гора зацврстувајќи го единството на државите. Напишал голем број епски песни и „Историја на Црна Гора“.

1839.- Роден е францускиот сликар од англиско потекло Алфред Сисли, еден од основачите на импресионизмот.

1864.- Потпишан е Виенски мир со кој Данска е принудена на Прусија да и ги отстапи покраините Шлезви, Холтајн и Лауенбург.

1871.- Роден е Пол Валери, француски писател, еден од најголемите лиричари на Франција. Најпознати дела му се поемите "Морнарски гробишта" и "Младата Парка", како и есеите "Вовед во методот на Леонардо да Винчи" и "Танецот". Умре на 20 јули 1945 година.

1885.- Роден е американскиот писател Езра Паунд. Објавил повеќе критички книги: „Духот на романтиката“, „Критички есеи“, „Како да читаме есеј“, „Џеферсон и/или Мусолини“.  

1890.- Охридското граѓанство испрати молба до Високата порта во Цариград, во која молеше да се дозволи основање на македонски училишта во градот и околината и да се дозволи наставата во училиштата да се изведува на македонски јазик.

1910.- Умре швајцарскиот филантроп Жан Андри Динан, творец на идејата за Црвениот крст, еден од основачите на Меѓународниот комитет на Црвениот крст во 1863 година. Добитник е на Нобелобата награда за мир во 1901 година. Искуството од битките кај Солферино во 1859 година кога организираше помош за ранетите, го навело во 1864 година да предложи конвенција според која во војна мора да се поштедуваат болните и ранетите, како и санитарните работници. Бидејќи падна во зборав и во беда дури во длабоката старост доживеа признание за огромната филантропска работа. Како признание за исклучителниот придонес во работата на Црвениот крст, во 1965 година е востановена „Медала Андри Динан“, највисоко одликување на Меѓународниот комитет на Црвениот крст. Дела: „Сеќавање на Солферино“, „Меѓународно братство и милосрдие за време на војна“, „Меѓународно братство и милосрдие за време на војна“.

1918.- Престана да постои Отоманската империја. Врз основа на актот за капитулација, Турција мораше да ја распушти војската, на победниците да им пушти премин преку Црното Море, да се повлече од Арабија, Месопотамија, Сирија, Ерменија и делови од Килики.

1918.- Словачка се отцепи од Унгарија и се обедини со Чешка - Чехословачка. Чехословачка е првата новосоздадена држава по Австроунгарија во Првата светска војна.

1922.- По „Маршот на Рим“ со кој фашистите ги заплашија режимот и дворот, Бенито Мусолини формира влада.

1932.- Роден е францускиот филмски режисер Луј Мал, кој посебно инсистираше на интелектуализмот. Филмови: „Лифт за губилиште“, „Љубовници“, „Приватен живот“, „Вива Марија“, „Калкута“, „Црн месец“, „Атлантик сити“.

1938.- Младиот режисер Орсон Велс ја објави во Њујоршкото радио Ен-Би-Ес радиодрамата "Војната на световите", врз основа на текстот на Џ. Велс. Нападот на Марсовците на Земјата, режисерот го прикажа така што повеќе слушатели поверуваа во вистинитоста на настанот, што предизвика неверојатен хаос и тревога во тој дел на Америка. Орсон Велс преку ноќ стана еден вид национален харој.

1944.- Германските војници во Рисан, Бока Которска, во Втората светска војна убија 42 цивили. Најстарата жртва во градот имала 80, а најмладата една година.

1945.- Индија стана член на Организацијата на Обединетите нации.

1967.- За првпат во историјата на космонаутиката е извршено спојување и раздвојување на вештачки земјини сателити. Ова го изведоа советските научници со леталата "Космос - 186" и "Космос - 188".

1973.- Пуштен е во сообраќај мостот на Босфор, во Турција, кој ги поврзува Европа и Азија.

1975.- Тешко болниот шпански диктатор Франсиско Франко беше заменет од принцот Хуан Карлос.

1983.- Во силниот земјотрес со силина од 6 степени според Рихтеровата скала, што ја погоди Анадолија, во Турција, загинаа 1.300 луѓе.

1994.- Граѓаните на Република Македонија по вторпат излегоа на гласање во рамките на вторите повеќепартиски избори.

1995.- Во Луксембург, Советот на европските министри ја даде својата согласност за вклучување на Македонија во структурата на програмата ФАРЕ, наменета за земјите од Централна и од Источна Европа.

1995.- Со минимално мнозинство на референдумот за независност на канадската провинција Квебек победија противниците на отцепувањето.

1998.- Во пожарот во македонскиот клуб, изнајмен за пригода на крудската младина во шведскиот град Гетеборг загинаа 63 лица.

1307.- Швајцарските кантони прогласија дека не ја признаваат хабзбуршката власт, што подоцна беше почеток на швајцарската држава.

1575.- Роден е Гвидо Рени, италијански сликар, припадник на Болоњската школа. Умре во Болоња, на 18 август 1642 година.

1650.- Роден е англискиот крал Вилијам III, кој во текот на влаедењето од 1689 до 1702 година помогна во јакнењето на граѓанските и деловни кругови и општо во капиталистичкото стопанство. За време на неговото владеење Англија повторно ја зазеде Ирска.

1840.- Роден е Огист Роден, француски скулптор. Се смета за основоположник на модерната европска скулптура. Неговата најголема заслуга е внесувањето на психолошкиот елемент и последното третирање на скулпторската материја и на фигурата. Светлината е значаен фактор во неговата скулптура. Најпознати му се делата: "Мислител", "Бакнеж", "Граѓаните на Кале", "Балзак" и други. Умре на 17 ноември 1917 година.

1814.- Прогласен е норвешкиот Устав, со кој оваа земја стана независно кралство, поврзано со Шведска само преку персонална линија.

1847.- Умре германскиот композитор и диригент Феликс Менделсон, основач на конзерваториумот во Лајпциг, истакнат претставник на романтизмот. Како пијанист дебитираше на девет години, а на 15 години ја напиша првата симфонија. На 16 години напиша мајсторско дело, сценска музика за „Сонот на летната ноќ“. Дела: „Шкотска“, „Италијанска“, „Хебриди“ или „Фингаловата пештера“, „Песни без зборови“, „Концерт за виолина и оркестар во e-mol“; соло песни, камерна музика и други.

1890.- Во Лондон беше отворена првата линија на подземна електрична железница во светот - метро. Второто метро во светот, а прво на европскиот континент беше будимпештанскиот, отворен во 1896 година.

1893.- Во Солун, со учество на истакнатите македонски револуционери Даме Груев, учител од селото Смилево, Петар Поп Арсов, учител од селото Богомила, д-р Христо Катарчев, лекар од Ресен, Иван Хаџи Николов, книжар од Кукуш, Андон Димитров, учител од селото Ајватово и Христо Батонџиев, учител од Гуменџа, е формирана Внатрешната македонска револуционерна организација (ВМРО). Најголемо дело на Организацијата беше Илинденското востание во 1903 година. На Рилскиот конгрес организацијата го доби називот Внатрешна македонско-одринска револуционерна организација (ВМРО). Покрај споменатите македонски револуцонери, носители на организацијата беа Гоце Делчев, Ѓорче Петров, Пере Тошев, Димо Хаџи Димов, Јане Сандански Никола Карев и многу други револуционери.

1918.- Во Првата светска војна загинал англискиот писател Вилфред Овен, во чија поезија најсилно ги осудувал воените ѕверства. Значително влијаеел врз модерните англиски поети, посебно на Вистен Хју Одн и Стивен Спендер.

1918.- Силите на Антантата се согласиле со условите за капитулација на Германија во Првата светска војна, заснована на „14 точки“ предложени од претседателот на САД Вудро Вилсон.

1921.- Јапонскиот премиер Такаши Хар беше убиен во атентат.

1922.- Во долината на кралевите кај Луксор во Египет, англискиот археолог Хауард Картер го откри гробот на фараонот Тутанкамон.

1931.- Друштвото на народите ја обвини Јапонија за агресија врз Манџурија, а напуштањето на организацијата во март 1933 година уследи како одговор на Јапонија на осудата од страна на светската јавност.

1939.- На барање на претседателот Френклин Рузвелт, Конгресот го донесе законот за продажба на воени материјали врз основа на принципот „плати па носи“, што беше првиот чекор на САД за влез во Втората светска војна. Во март 1941 година тој закон е заменет со нов - за заем и наем - со уште поголеми привилегии за земјите кои се бореле против нацизмот.

1942.- Британската Осма армија на генералот Бернард Монтгомери ги победи германско-италијанските сили на Ел  Алајмен (Африканскиот корпус на генералот Ервин Ромел) во Втората светска војна. Четири дена подоцна следеше исфрлувањето на сојузниците во северна Африка по што во мај 1943 година потполно ги уништија силите на Оската во Африка.

1944.- Единиците на НОВ на Македонија по борбите што ги водеа на приодите кон Битола го ослободија градот.

1946.- Основана е УНЕСКО (Организацијата на Обединетите нации за образование, наука и култура) заради решавање на проблемите со образованието во земјите погодени во Втората светска војна. Подоцна задачите на УНЕКСО беа проширени, посебно во заштита на културното и историското богатство и размена на научни работници и публикации.

1852. - Републиканецот Двајт Ајзенхауер победи на изборите за претседател на САД, кој за време на двата четиригодишни мандата не се истакна посебно.

1956.-  Советската армија ја угуши буната во Унгарија и наместо Имро Наѓ, кој засолниште побара во амбасадата на Југославија, претседател на владата стана Јанош Кадар.

1966.- Најголемите поплави во историјата на Италија се случија на третина од нејзината територија при што штетите беа огромни. Во древниот град Фиренца значително беше оштетено културното богатство.

1976.- Велика Британија предложи независност на Јужна Родезија (сегашна Зимбабве) под владение на црнечкото мнозинство од 1 март 1978 година. До 165 година земјата беше британска колонија. Од април 1980 година Зимбабве е меѓународно призната земја со која раководи црнечкиот лидер Роберто Мугабе.

1979.- Исламски студенти во Техеран ја окупираа амбасадата на САД при што 52 службеници држеа 444 дена како заложници барајќи да им биде испорачан шахот Резе Пахлави, кој во тоа време се наоѓаше во болница во Каиро.  

1980.- За претседател на САД беше избран републиканецот Роналд Реган, кој на оваа функција остана два мандата, бидејќи ги доби изборите и во 1984 година.

1983.- Во Либан загинаа повеќе од 40 израелски војници со детонација на камион, полн со експлозив, која ја предизвика исламски терорист-самоубиец.

1984.- Првите слободни избори во Никарагва завршија со победа на Сандинистичкиот фронт кој освои 68 отсто од гласовите.

1995.- Убиен е израелскиот претседател Јицак Рабин, во моментот додека го напушташе мировниот митинг во Тел Авив на кој говореше. Беше шеф на владата од 1974 до 1977, и од јуни 1992 до убиството.

2000.- Умре Миле Ангеловски, македонски новинар. Роден е во селото Горна Бошва, Кавадаречко, во 1936 година.

2004.- Соединетите Американски Држави ја признаа Република Македонија под уставното име.