На денешен Ден

1522.- Шпанскиот морепловец Хуан Себастијан дел Кано прв ја обиколи Земјата враќајќи се во Шпанија со бродот "Викторија" со само 18 морнари. Со тоа тој ја зврши експедицијата започната во 1519 година. Експедицијата беше составена од пет брода и 270 морнари.

1683.- Умре Жан Батист Колбер, француски државник, преродбеник на француската морнарица и основач на поморската и колонијалната моќ на Франција. Роден е на 29 август 1619 година.

1729.- Роден е германскиот писател и филозоф од еврејско потекло Моше бен Менахем, познат како Мозес Менделсон, основач на еврејското просветно движење во Германија.

1757.- Роден е францускиот генерал и државник Мари Жозеф Пол Ив Рос Жилбер де Мотје, познат како маркиз од Лафајет, кој од 1777 до 1781 година со американските колонисти се борел за ослобдување на Северна Америка од Британците.

1766.- Роден е Џон Далтон, англиски хемичар и физичар, еден од основачите на атомската теорија на материјата, кој прв ја постави врз експериментална основа. Своето сфаќање го изнесе во делото "Нов систем на филозофијата и на хемијата", го објави Прустовиот закон на постојани пропорции и го постави законот за зголемени пропорции. Прв ги одредуваше атомските тежини и хемиските елементи. Ги испитуваше особините на гасовите, го постави законот за парцијалните притисоци и се занимаваше со метеорологијата. Бидејќи страдаше од слепило за боја, ја проучуваше и таа анатомија, која по него е наречена "далтонизам". Умре на 27 јули 1844 година.

1860.- Родена е Џејн Адамс, општествен реформатор, доботиник на Нобеловата награда за мир во 1931 година. Се занимавала со практично решавање на социјалните проблеми и била претседател на Меѓународната женска лига за мир и слобода.

1876.- Роден е шкотскиот физиолог Џон Џејмс Рикард Маклауд, кој заедно со кандскиот физиолог Фредерик Грантом Бантинг во 1923 година ја подели Нобеловата награда за медицина за откривањето на инсулинот.

1901.- Во Бафало, во САД е извршен атентат врз американскиот претседател Вилијам Мекенли кој умре по една недела, а на 14 септември истата година Теодор Рузвелт стана нов претседател на САД.

1914.- Почна битката на реката Марна, една од најпресудните во Првата светска војна. Таа го означи пресвртот на боиштето, бидејќи француската војска ја порази германската, која во тој момент бележеше голема предност.

1944.- Ослободено е Кратово.

1944.- Царската влада на Бугарија и објави војна на нацистичка Германија. Одлуката е донесена во моментот кога единиците на Црвената армија веќе дојдоа до бугарската граница. Бугарија дотогаш беше сојузник на Третиот Рајх.

1962.- Во Струга започна првата поетска манифестација Струшки вечри на поезијата. Најзначајната награда на Струшките вечери на поезијата е "Златниот венец", која првпат му е доделена во 1966 година на советскиот поет Роберт Иванович Рождественски за најдобра песна. Од 1971 година "Златниот венец" се доделува за целокупен поетски опус.

1966.- Јужноафриканскиот премиер Хендрик Френш Фервуд за време на парламентарната дебата во Кептаун го уби собранискиот к*рир Димитрик Кафондас. За време на неговото владеење од 1958 година донесени се најголем дел закони со кои се регулира системот на апартхејдот во Јужна Африка.

1968.- Африканското Кралство Свазиленд се стекна со незвисност од Велика Британија, која со неа владеела од 1881 година.

1970.- Палестински терористи грабнаа четири авиони кои летаа од Европа во Њујорк. Следниот ден во Карио го запалија авионот "Боинг 747" на американската компанија "Пан американ", а двата "Боинга 707" ги дигнаа во воздух на 12 септември 1970 година во Јордан. Четвртиот авион го спуштија во Лондон, а грабнувачката Лејла Калед беше уапсена.

1974.- Претставници на Фронтот за национално ослободување на Мозамбик и претставници на португалската Влада склучија спогодба за независност на Мозамбик.

1975.- Во катастрофалниот земјотрес што ја зафати Турција загинаа околу 2.350 лица.

1989.- При пад на кубански патнички авион во предградие на Хавана, непосредно пред полетувањето, загинаа 170 лица.

1991.- СССР ги призна за независни Литванија, Летонија и Естонија.

1991.- Ленинград го врати старото име Санкт Петербург.

1994.- Ирскиот премиер Алберт Рејнолдс првпат во име на ирската влада се сретна со Џери Адамс, лидерот на северноирската партија Шин Фејн со кој разговарал за политичко решавање на долгогодишната криза во судирот меѓу римокатолиците и протестантите во Северна Ирска.

1998.- Умре јапонскиот филмски режисер Акира к*росава, кој ја прослави јапонската кинематографија. к*росава е единствениот режисер добитник на два Оскара за најдобар странски филм. Успешно ги спои јапонската традиција и култура со европскиот сензибилитет, а критичарите го нарекоа "цар на јапонската кинематографија". Филмови: "Седум самураи", "Крвавиот престол", "Идиот", "Да се живее" и други.

1998.- Во Скопје, политичките партии ВМРО-ДПМНЕ и Демократската алтернатива ја промовираа предизборната коалиција.

2002.- Британецот Питер Бреј прв со кајак го преплива Атлантскиот Океан, за што му беа потребни 75 дена.

2002.- Германската Влада одлучи да им исплати повеќе од две милијарди евра надомест на спортистите од поранешна Источна Германија подложени на систематската програма за допионг од седумдесетите години на 20. век. 

1157.- Роден е англискиот крал Ричард I Плантагенет "Лавско срце", херој на средновековната легенда и еден од водачите во Третата крстоносна војна. Владее од 1189 до неговата смрт во 1199 година.

1380.- Големиот московски кнез Димитрие Донски ја победи Куликовата татарска војска. Тоа беше прва победа на Русија над Татарите кои во 13. век ја запоседнаа Русија.

1474.- Роден е италијанскиот писател Лодовико Ариосто. Неговиот витешки еп "Бесниот Орландо" со мотиви на љубовното лудило на јунакот Орландо од времето на Карло Велики, е еден од најблескавите поетски изрази на духот, моралните и уметничките тенденции на италијанската ренесанса.

1645.- Умре шпанскиот писател Франциско Гомес де Кеведо и Виљегас, сатиричар кој поради зајадливиот јазик и острото перо повремено бил повластен во дворот, а повремено прогонуван и затворан.

1664.- Предводени од полковникот Ричард Николс, Англичаните без ниеден испукан к*ршум ја зазедоа холандската населба Нов Амстердам, која подоцна во чест на Џејмс, војводата од Јорк, подоцна крал Џејмс II, е наречена Њујорк.

1760.- Британските трупи под команда на Џефри Амхерст ги поразија Французите кај Монтреал во клучната битка од седумгодишната војна за Канада.

1830.- Роден е францускиот писател и филолог Фредерик Мистрал, добитник на Нобеловата награда за книжевност во 1904 година. Најмногу пишувал лирски песни, епови и драми.

1931.- Руските трупи под команда на генералот Иван Паскевич Еривански ја зазедоа Варшава по битката во која беа победени полските востаници под команда на генералот Хенрик Дембињски. Во тридневната битка загинаа повеќе од 9.000 Пољаци.

1841.- Роден е чешкиот композитор Антоњин Дворжак, еден од творците на Чешката национална школа. Користел фолклори и на други словенски и северноамерикански народи. Неговите дела се полни со мелодика и оркестарски бои полни со словенски чувства. Беше следбеник на новата класика на Јоханес Брамс.

1856.- Во Париз со договорот за мир заврши Кримската војна во која против Русија од 1853 година војувалото Отоманското царство, а од 1854 година и Велика Британија, Франција и Кралство на Сардинија (Пиемонт).

1900.- Во градот Галвестон, Тексас, од ураган загинаа најмалку 8.000 лица.

1925.- Роден е англискиот филмски глумец Питер Селерс, познат комичар.

1926.- Во своето членство Друштвото на народите едногласно ја прими Германија.

1941.- Германските трупи во Втората светска војна целосно го зазедоа Ленинград, отсекувајќи го од останатите делови на Советски Сојуз. Со тоа почна опсадата која заврши во јануари 1944 година со победа на Црвената армија. За време на опсадата, од глад умреа околу 620.000 жители на градот.

1943.- Радио Алжир ја објави капитулацијата на Италија, а малку подоцна премиерот Бодолјо им нареди на италијанските вооружени сили да го запрат отпорот против Британците и Американците.

1943.- Ослободен е Дебар.

1944.- Првата германска ракета "Фау 2" во Втората светска војна, исфрлена од Хаг падна врз Лондон.

1944.- Советските трупи во Втората светска војна ја преминаа границата со фашистичка Бугарија.

1944.- Ослободени се Пробиштип и Крушево.

1949.- Умре Рихард Штраус, германски композитор и диригент. Компонираше опери, оперети, балети, соло-песни, камерна музика и друго. Автор е на оперите "Салома", "Електра", "Кавалер со ружа", на поемата "Дон Жуан" и на други дела. Роден е на 11 јуни 1864 година.

1951.- Јапонија во Сан Франциско, САД, потпиша договор за мир со 49 земји.

1954.- Во Манила САД, Филипини, Австралија, Нов Зеланд, Тајланд, Пакистан, Велика Британија и Франција, на иницијатива на Вашингтон, го основаа СЕАТО-пактот, замислен како алка во американската стратегија за опкружувањето на СССР. Неговото создавање е објаснето како "заштита на Азија од комунистичките опасности".

1967.- Уганда со стапувањето на сила на новиот Устав стана Република.

1976.- Во Скопје умре Кирил Ќамилов, македонски учесник во Шпанската граѓанска војна (1936-1939 г.). Роден е во Велес, на 28 јануари 1898 година.

1979.- Во Скопје умре Видое Смилевски - Бато, народен херој на Македонија, истакнат револуционер и општествено - политички раководител. Роден е во селото Никифорово, Гостиварско, на 14 август 1915 година.

1984.- Во Атина умре Рита Буми Папа, истакната грчка поетеса, повеќекратен учесник на Струшките вечери на поезијата и на Меѓународната средба на литературните преведувачи во Тетово. Автор е на триесетина поетски, прозни и есеистички книги, меѓу кои најзначајни се стихозбирката "Љубовни песни", "Нена", "Ново зеленило", "Пулсот на мојата тишина", "Илјада убиени девојки" (во која е поместена и песната на македонската хероина Мирка Гинова) и други. Таа е составувач и на антологијата на светската лирика, во која се поместени и песни од македонските поети (Константин Миладинов, Рајко Жинзифов, Кочо Рацин, Коле Неделковски, Ацо Шопов, Матеја Матевски и Анте Поповски). Родена е во 1906 година.

1991.- Во Република Македонија се одржа референдум ,,... за суверена и самостојна држава Македонија со право да стапи во иден сојуз на суверените држави на Југославија". Со мнозинство гласови референдумот беше усвоен. - Ден на независноста на Република Македонија.

1992.- Промовирана е првата редовна поштенска марка на Република Македонија.

1994.- Сите 132 патника и членови на екипажот на американскиот авион "Боинг 737" кој полета од Чикаго, загинаа при падот на авионот близу аеродромот во Пицбург.

1995.- Министрите за надворешни работи на Југославија, Хрватска и на сараевската муслиманска влада постигнаа устен договор во Женева за поделба на Босна и Херцеговина на два ентитета - Република Српска и муслиманско-хрватска федерација и за основните уставни принципи.

1995.- Во Скопје умре Ристо Марковски, македонски новинар и познат публицист во областа на науката и техниката. Роден е во Галичник, во 1927 година.

1997.- Најмалку 150 лица загинаа во близина на западниот брег на Хаити кога потона натрупан ферибот пловејќи кон островот Гонав.

2000.- На собирот во седиштето на ОН, во Њујорк, учествуваа најмногу светски лидери - кралеви, претседатели и премиери на 150 држави.

2003.- Умре германската режисерка и фотограф Лени Рифенштал, последна значајна фигура на нацистичката ера, официјален синеист на Третиот Рајх и омилен режисер на Адолф Хитлер.

1524.- Роден е францускиот писател Пјер де Ронсар.

1830.- Прогласена е Република Еквадор како дел на конфедрацијата на Колумбија.

1855.- Опсадата на Севастопољ, најголема операција во Кримската војна, е завршена кога Британците, Французите и Пиемонтезите ја зазедоа клучната руска црноморска поморска база.

1862.- Роден е американскиот писател Вилијам Сидни Портер, познак како О. Хери, творец на спеицифичниот жанр - кратки хумористични и малку иронични приказни со неочекуван крај. Објавил околу 600 приказни и 11 книги, повеќето за животот на жителите на Њујорк.

1883.- Роден е рускиот револуционер Григориј Јевсејевич Зиновјев, еден од првите болшевици и организатор на Октомвриската револуција во 1917 година. Го предводел влијателниот Петроградски совет, Комитетот за одбрана во граѓанската војна, и од 1919 до 1926 година бил претседател на Ивршниот комитет на Коминтерната. Стрелан е во 1936 година во време на "големата чистка" која ја организирал Јосиф Сталин по убиството на Сергеј Киров кон крајот на 1934 година.

1885.- Роден е англискиот писател Дејвид Херверт Лоренс.

1905.- На битолскиот Ат-пазар Турците го обесија Александар Турунџиерв, долгогодишен македонски легендарен војвода. Турците го фатија со помош на бугарските предавници и го осудија на смрт. Меѓу најзначајните негови вооружени акции е нападот на железничката стница во Врбени, Леринско, заедно со здружениот одред од 200 востаници на Ѓорѓи Поп Христов и Михаил Чаков. Роден е во селото Врбени, во 1872 година.

1917.- Роден е филипинскиот диктатор Фердинанд Едралин Маркос, кој владеел безмалку 22 години. Во Втората светска војна бил герилец во антијапонското движење за отпор, во 1959 година станал претседател на Сенатот, а од 1965 година бил избран за шеф на државата. Во почетокот бил доста популарен бидејќи го поттикнал развојот на земјоделството. Повторно е избран за претседател во 1969 година, но во текот на вториот манадат економијата значително опаѓа, а во самиот врв на власта почнала да цвета корупцијата. Во септември 1972 година пред истекот на мандатот, вовел вонредна состојба. Фердинанд Едралин Маркос кршејќи го уставот владеел со диктаторски методи со премолчена поддршка од Америка. Од власт е тргнат во 1986 година кога и избегал од земјата, а во 1989 година умрел како бегалец на Хаваи.

1922.- Прогласен е британскиот мандат врз Палестина, за што Арапите објавија ден на жалост.

1941.- Претседателот на САД Франклин Рузвелт издаде наредба до американското воено воздухопловство и до морнарицата да отворат оган врз сите бродови на силите на Оската кои ќе влезат во водите на западната хемисфера. Тоа беше конечно американско раскинување со политиката на изолационизмот. САД отворено застанаа на страната на Велика Британија и на СССР, иако стапија во војна дури по јапонскиот напад врз Перл Харбур.

1943.- На патот Кичево - Охрид НОП баталјон "Мирче Ацев" урна три моста и исече 130 столбови, а во селото Смилево, Охридско, ја запали жандармериската станица. Следниот ден баталјонот влезе во Кичево.

1944.- Струмичкиот партизански одред ја ослободи Струмица и околните села.

1944.- Ослободен е Ресен.

1944.- Сојузничкте сили го зазедоа Луксембург и се пробија на германска територија.

1948.- Умре пакистанскиот државник Мохамед Али Џин, основач и прв претседател на Пакистан. Заедно со Махатма Ганди и Џавахарлал Нехру се борел за независност на индискиот потконтинтент од Велика Британија, но потоа со нив дошол во судир барајќи посебна муслиманска држава. Британија во 1947 година ја призна независноста на Индија и на муслиманските држави наречени Пакистан.

1971.- Во Москва умре Никита Сергеевич Хрушчов, советски политичар и државник. На Дванаесеттиот конгрес на КПСС Хрушчов ги подложи на радикална критика методите и системот на власта на Јосиф Висарионович Сталин и со тоа отвори нов период во советската внатрешна и надоврешна политика. Во 1964 година беше сменет од сите функции. Роден е на 17 април 1894 година.

1973.- Во фашистичкиот заговор што го организираа домашните и странските реакционерни сили е убиен Салвадот Алјенде, претседател на Чиле. Во опколената претседателска палата Алјенде го одби барањето на пучистите да се предаде во замена за животот. На своето последно боиште е најден мртов. Роден е во 1908 година.

1979.- Умре анголскиот државник и писател Агостињо Нето, прв претседател на Ангола, лекар по професија, и предводник во борбата за ослободување на земјата која успешно заврши во 1975 година. Поради борбата за независност на Ангола од 1951 година повеќе пати е затворан, а од 1962 година бил на чело на Народното движење за ослободување на Ангола.

1991.- Претседателот на СССР Михаил Горбачов го најави заминувањето на советските војници од Куба.

1995.- Илјадници демонстранти протестираа во Париз заради обновувањето на француските нуклеарни проби во јужен Пацифик.

1996.- Република Македонија и Бахреин воспоставија дипломатски односи на амбасадорско ниво.

1997.- Шкотите на референдум со мнозинство гласови го одобрија планот на британската влада за воспоставување парламент во Шкотска, првпат по безмалку 300 години.

1997.- Република Македонија стана полноправна членка на Централно и источноевропската регионална иницијатива за управување со воздушниот простор (ЦИЕРВИ).

2000.- На привремената караула Кодра Фура на македонско-југословенската граница, кон Косово, дојде до серија инциденти во кои непознати вооружени лица пукаа кон македонските граничари.

2001.- Исламски терористи во САД киднапираа четири патнички авиони и изведоа најголеми терористички напади во историјата. Двете кули на Светскиот трговски центар во Њујорк потполно беа урнати кога во нив удрија два авиони. Третиот авион со едното крило допре до зградата на Пентагон во Вашингтон, а четвриот, после борбата меѓу патниците и киднаперите, се урна во Пенсилванија. Во нападите загинаа најмалку 2.973 лица. САД за нападите ја обвинија терористичката мрежа на Ал Каеда на саудискиот исламски терорист Осама бин Ладен.

2001.- Почина шведскиот министер за надворешни работи Ана Линд. Таа претходниот ден се здоби со повреди кога непознато лице ја нападна и избоде со нож додека пазаруваше во една стоковна куќа во центарот на Стокхолм.

2004.- Патријархот александријски и на цела Африка Петрос VII и даванаесет свештеници кои го пратеа на аџилак на Света Гора загинаа кога хеликоптерот со кои се превезуваа се урна во Егејското Море. 

1506.- Умре италијанскиот сликар и гравер Андреа Мантења кој ги изработил величенствените фрески во црквите на еремите во Падова и во дворецот во Мантова, урнати во Втората светска војна.

1592.- Умре францускиот писател и филозоф Мишел Ејквем де Монтењ, обновувач на интелектуалниот скептицизам и весник на слободни мисли во 17. и 18. век. Де Монтењ сметаше дека човечкиот разум е немоќен во барањето вистина и правда, но дека секој човек е должен да изнајде извесни норми во приватниот и јавниот живот како би живеел разумно свесен за своите општочовечки одговорности.

1598.- Умре шпанскиот крал Фелипе II, кој ја предводеше земјата во војните против Отоманското царство од 1571 до 1578 и против Англиските од 1588  година, завршена шест години по неговата смрт. По поразот на неговата „Непобедлива армада“ во 1588 година во битката со англиската морнарица во каналот Ламанш, Шпанија никогаш повеќе не стана светска сила.

1788.- Њујорк е прогласен за прва федерална престолнина во САД.

1819.-  Родена е германската пијантистка Клара Шуман, една од најголемите мајстори на клавир во 19. век. Нејзината концертна кариера започнала на деветгодишна возраст. Ширум Европа ги популаризирала делата на Роберт Шуман, за кој се омажила во 1840 година. Покрај неговите дела, ги популарилизирала и делата на Лудвиг ван Бетовен, Фредерик Шопен, Јоханес Брамс, Феликс Менделсон.

1874.- Роден е австрискиот композитор Арнолд Шенберг, основач и теоретичар на модерниот музички експресионизам, и професор на музичката академија во Виена, Берлин, Бостон и во Лос Анџелес.

1882.- По востанието кое ги загрози плановите на Лондон за користење на Суетскиот канал, Британците ја поразија египетската војска кај Тел ел Кебир, Египет, и продолжија со освојување на земјата и соседен Судан.

1894.- Роден е англискиот писател Џон Бојнтон Пристли, автор на дела со ведрина и хумор, но и со критика за општеството.

1903.- Роден е српскиот писател Бранимир Ќосиќ, кој пишувал за животот на младите по Првата светска војна.

1903.- Околу 2.000 жители од Охридско, пред силниот налет на Бахтијард-пашовата туска војска што пустошеше се пред себе, побара засолниште во месноста Рашанец. Збегот беше добро организиран и заштитуван од четите на војводите Аргир Маринче, Никола Митрев, Цветко Стојанов и други. Со помош на предавник, турската војска го скрши и овој востанички отпор на македонското население од овој крај во времето на Илинденската епопеја. Околу 200 жители од Охридско загинаа во борбата на Рашанец. Меѓу загинатите беше и војводата Аргир Маринче, кој со својата храброст им даде пример на сите борци како треба да се борат за слободата на својот народ. Аргир Маринче е роден во Охрид, во 1870 година.

1905.- Родена е американската филмска глумица од француско потекло Клодет Колбер, играјќи најчесто во комедии, пленејќи ја публиката со несекојдневен шарм.

1922.- Во Ел Азизи во Либија, измерена е највисоката температура во сенка - 58 Целзијусови степени.

1923.- Во Шпанија на власт дојде генералот Мигел Примо де Ривера кој со благослов на кралот Алфонсо XIII заведе профашистичка диктатура со која привремено го задуши револуционерното демократско движење.

1924.- Во Софија Владо Черноземски го уби Димо Хаџи Димов, еден од најпознатите идеолози и теоретичари на автентичното македонско национално-ослободително движење. Беше учесник во борбата кај Баница, на 4 мај 1903 година кога животот го загуби апостолот на македонското национално-ослободително движење Гоце Делчев. По поразот на Илинденското востание застана на страната на прогресивната левица на ТМОРО, а во времето на Младотурската револуција разви активна идеолошка дејност и беше еден од иницијаторите за создавање на Народната федеративна партија на чело со Јане Сандански. Роден е во селото Горно Броди, Егејска Македонија, на 20 октомври 1875 година.

1924.- Во Софија од Михајловистите е убиен Владислав Ковачев, популарен штипски војвода и публицист, уредник на весникот "Автономна Македонија" и идеолог на Македонската емигрантска федеративна организација. Роден е во Штип, на 5 јануари 1875 година.

1955.- СССР и Западна Германија воспоставија дипломатски односи.

1971.- Во нападот на американската полиција и Националната гарда, со кој заврши петдневниот бунт во њујоршкиот затвор Атика, загинаа 31 затвореник и 11 затворски чувари.

1989.- Најголемите демонстрации против апартхејдот во Јужна Африка, во Кептаун, ги предводеше надбискупот Дезмонд Туту.

1989.- Во Тирана умре Стеријо Спасе, албански писател од македонско потекло. Роден е во селото Глобочица, во 1914 година.

1991. - САД и СССР се договорија да престанат со дотур на вооружувањето на завојуваните страни во Авганистан.

1992.- Умре американскиот филмски глумец Ентони Перкинс.

1993.- Израел и Палестинската ослободителна организација во Вашингтон потпишаа мировен договор.

1993.- Во Скопје умре Јон Исаја, претставник на најстарата генерација македонски артисти. Роден е во Тетово, во 1915 година.

1994.- Во Скопје трагично го заврши својот живот Радмила Трифуновска, македонски писател, предавач и новинар. Автор е на поезијата "Зли дождови", "Црни птици" и на расказите "Жена и војна" и "Враќање". Родена е во Скопје, на 28 март 1390 година.

1995.- Република Македонија и САД воспоставија дипломатски односи.

1995.- Министрите за надворешни работи на Македонија и на Грција, Стево Црвенковски и Каролос Папуљас во Њујорк во присуство на Сајрус Венс, специјален претставник на генералниот секретар на Обединетите нации, потпишаа привремена Спогодба за пријателски односи и градење доверба и се обврзаа на почитување на заемниот суверенитет и територијален интегритет прифаќајќи ги меѓународно признаените државни граници.

2001- Државниот секретар на САД Колин Пауел првпат потврди дека саудискиот исламски терорист Осмама бин Ладен е осомничен како организатор на терористичките напади на Ал Каеда изведени  два дена пред тоа во Њујорк и во Вашингтон во кои загинаа безмалку 3.000 лица.

1380.- Умре францускиот крал Шарл V Мудри кој како регант во времето додека неговиот татко Жан II беше заробеник на Англичаните, во 1358 година го задуши големото селско востание познато како Жакерија. Во текот на владеењето од 1360 година успеа по Стогодишната војна со Англичаните да придобие голем дел од територија која Франција ја загуби со катастрофалниот Бретански договор.  

1387.- Роден е англискиот крал Хенри V, кој во текот на владеењето од 1413 до смртта во 1422 година ја продолжи Стогодишната војна со Франција. Ги победи Французите во 1415 година кај Азенк*р и го освои Париз.

1498.- Умре шпанскиот домениканец Томас де Торкемада, прв „голем инквизитор“ од 1483 до 1949 година, симбол на злогласната римокатоличка инквизиција во Шпанија. Како шеф на инквизиторскиот трибунал спалувал луѓе и „еретички книги“, а во 1942 година го убедил кралот Фердинанд V да изаде декрет за протерување на Евреите, по што 300.000 Евреи мораа да ја напуштат Шпанија.

1736.- Умре германскиот физичар Габриел Даниел Фаренхајт, кој во 1726 година го направи првиот термометар со жива. Тој ја создаде и скалата за мерење на температура од 180 степени, наречена по неговото име, на која точката на замрзнување е 32 степени, Фаренхајтовата скала се употребува во САД, а порано и во Велика Британија.

1745.- Роден е рускиот војсководец Михал Иларионович Кутузов, еден од најголемите воени стратези на 19. век. За време на нападот на францускиот цар Наполеон I врз Русија во 1812 година  после битката кај Бородин, и покрај противењето на царот и генерал Александар I, тој ги пушти Французите да влезат во Москва, а потоа им нанесе огромен пораз, истерувајќи ги до Париз. За време на војната против Отоманското царство во 1811 година многу успешно командуваше со руско-молдавската армија. Поради неговата голема популарност кај рускиот народ, во СССР во Втората светска војна се востановени три Кутузови ордени. Умре во Болеславец, во Полска, на 28 април 1813 година.

1810.- Со масовно оружено востание на селаните, што го предводеа Мигуел Хидалго и Хосе Моралес, во Мексико почна борбата за независност од шпанските колонизатори. Тој ден е прогласен за национален празник на државата Мексико која беше шпанска колонија од 1519 година.

1823.- Роден е српскиот кнез Михајло Обреновиќ, кој Србија ја направи најмоќна воена сила на Балканот. Владеел од 1839 до 1842 година и од 1860 до 1868 година, кога бил убиен во Кошутњак.

1824.- Умре францускиот крал Луј XVIII, кој владеше за време на реставрацијата на Франција по падот на царот Наполеон. Титулата крал ја добил во 1795 година, но вистински владеел од 1814 година до смртта, кога на престолот го наследил неговиот брат Шарл X.

1859.- Шкотскиот истражувач Дејвид Ливингстон во источна Африка го откри големото езеро Њаса кое го делат Малави, Танзанија и Мозамбик.

1861.- Градот Загреб на Вук Караџиќ му ја врачи Повелбата за почесен граѓанин, со која му се дадени „сите права, слободи и добра кои му припаѓаат на секој граѓанин на Загреб според законот и старите народни обичаи“.

1908.-  Виена и Москва се договорија Австроунгарија да не се спротивставува на отворањето на Босфор за руските бродови, а Русија на австроунгарската анексија на Босна и Херцеговина. Со договорот на двајцата министри заврши анексионата криза што се закануваше со светска војна.

1923.- Роден е сингапурскиот државник Ли Куан Ју, татко на независен Снгапур и творец на сјајниот стопански „бум“  на земјата во југоисточна Азија. Беше премиер од 1959 до 1990 година. Сингапур под негово авторитарно водство успеа од најсиромашна британска колонија на крајниот југ на Малајскиот Полуостров да стане просперитетна индустриска и трговска метропола.

1924.- Родена е американската филмска глумица Бети Перск, позната како Лорин Бекол, сопруга на Хемфри Богарт со кого во филмовите играше улоги на самоуверени агресивни жени.

1931.- Италијанските колонијални сили го заробија и погубија либијскиот национален водач Омар Муктар.

1941.- Хитлер му нареди на заповедникот на германските вооружени сили за југоисток, да го задуши востаничкото движење на Балканот. Според Хитлеровата наредба со крајна суровост мора да се оневозможат партизаните и за смртта на секој германски војник со смрт да се казнат 50 до 100 заложници.

1941.- По влезот на советските и британските трупи во Иран во Втората светска војна, прогерманскиот монарх Реза шах абдицираше во корист на Мохамед Резе Пахлави.

1945.- Остатокот од јапонската армија во Хонгконг им се предаде на британските сили на крајот на Втората светска војна.

1959.- Францускиот претседател Шарл де Гол преку радиото на алжирскиот народ му го призна правото на самоопределување.

1963.- Малаја, Северн Борнео, Саравак и Сингапур ја основаа малезанската федерација.

1967.- Генералниот секретар на Обединетите нации У Танд ги повика САД да не го бомбардираат Северен Виетнам, но Вашингтон повикот го игнорира.

1975. Јужнопацифичката држава Папуа Нова Гвинеја се стекна со целосна независност од Австралија.

1977.- Во Париз умре Марија Калас, американска оперска пејачка, сопран од грчко потекло. Големиот гласовен распон и сугестивната глума придонесоа за нејзина светска слава. Родена е во Њујорк, на 4 декември 1923 година.

1978.- Во земјотрес во иранскиот град Табас и во околните села загинаа најмалку 25.000 лица.

1980.- На Хвар умре Драган Ташковски, истакнат македонски историчар, публицист и општествено - политички работник. Роден е во Скопје, на 10 септември 1917 година.

1989.- Умре Роберт Пен Ворен, американски писател, трикратен добитник на Пулицеровата награда (најголемо признание за новинарство, белетристика и поезија). Со светска слава се здоби со романот Сите луѓе на кралот за кој му беше доделена Пулицеровата награда во 1947 година. Роден е во 1905 година.

- Денеска е Светски ден на мирот

- Денеска е Меѓународен ден на озонската обвивка

1990.- Специјалните единици на сецесионистичкиот режим во Загреб го спречија оддавањето почит на жртвите на усташкиот геноцид во Јасеновац во Втората светска војна. Вооружени специјалци ги блокира сите приоди кон Јасеновац и ги оневозможија  граѓаните од Босна и Херцеговина да преминат во Хрватска.

1996.- Романија и Унгарија потишаа договор за ставање крај на сите спорови меѓу двете соседни земји со што на Бук*решт и на Бидимпешта им го олесни влезот во ЕУ и НАТО.

1996.- Градот Велес од овој датум е без додавката „Титов“. Името Титов Велес го носеше од 11 октомври 1946 година.

1998.- Баскиската терористичка организација ЕТА соопшти дека на 18 септември стапува на сила целосното примирје по три децении борби за отцепување на Баскија - откажување на сите акции против шпанските власти.

2001.- Иран соопшти дека градоначалникот на Техеран Мортез Алвири му изразил сочувство на њујоршкиот колега Рудолф Гиулијани  по повод териристичките напади на исламистите на 11 септември. Тоа беше прва официјална јавна комуникација помеѓу Иран и САД од исламската револуција во Иран во 1979 година.

- Меѓународен ден на геолозите.

1502.- Шпанскиот морепловец од италијанско потекло Кристофер Колумбо пристигна на Костарика на четвртото и последно патување во Новиот свет.

1709.- Роден е англискиот писател и лексикограф Самуел Џонсон. Неговиот „Речник на англиски јазик“ од 1755 година повеќе од еден век важеше за најавторитетен на англиското говорно подрачје.

1753.- Во Москва умре Христофер Жефарович, еден од најраните македонски преродбеници, свештеник, писател, ликовен уметник. Зборуваше речиси на сите балкански јазици, а го познаваше и латинскиот јазик. Беше еден од најдобрите и највлијателните ликовни уметници на Балканот. Автор е на книгата со религиозна содржина „Поучение свјатителское и новопостановленому језику“ и „Описание светога божија града Јерусалима“, како и на книгата со световна содржина „Стематографија“, која има посебно значење за хералдиката. Роден е во Дојран, околу 1800 година.

1759.- Французите по воениот пораз мораа на Англичаните да им ги отстапат провинциите Квебек и Канада. Во последната битка загинаа и командантите - Британецот Џејмс Волф и Французинот Луј Монкалм.

1810.- Во Чиле под раководство на Бернард О`Игинс започна востанието против шпанските колонијални власти.

1819.- Роден е францускиот физичар Жан Бернар Леон Фуко кој заедно со Арман Иполит Луј Физо ја измерија брзината на светлината.

1820.- Францускиот математичар и физичар Андре-Мари Ампер ја објави теоријата за електромагнетното поле. Неговите откритија имаат големо значење во областа на електричниот магнетизам.

1851.- Во Њујорк, САД, излезе првиот број на дневниот весник „Њујорк дејли тајмс“, еден од најтиражните весници во светот.

1905.- Во Стокхолм е родена Грета Гарбго (Грета Луиза Густафон), шведска актерка, една од најголемите легенди на Холивуд. Умре во Њујорк, на 15 април 1990 година.

1911.- Умре рускиот премиер Петар Аркадијевич Столипин, шеф на владата од 1906 година кој со економските реформи го препороди руското стопанство. Исто така, со брзите реформи во земјоделството и аграрот овозможи Русија да произведе вишок на храна.

1912.- Во Истанбул е роден Густав Влахов, македонски револуционер, политички работник, дипломат и носител на „Партизанска споменица 1941“. Тој е син на македонскиот револуцонер Димитар Влахов, кој имаше големо влијание Густав рано да се вклучи во револуционерното движење. Член е на КПЈ од 1933 година. Густав Влахов учествуваше во редовите на Црвената армија при одбраната на Москва, вршејќи разни одговорни воени должности. По ослободувањето вршеше одговорни должности во Македонија и во федералните органи на СФРЈ. Умре во Белград, на 16 јануари 1991 година.

1931.- Откако го предизвикаа инцидентот кај Мукден, Јапонците го започнаа нападот врз североисточна Кина (Манџурија) и ја окупираа оваа азиска област. Окупацијата траеше се до 1945 година кога советските трупи ги протераа Јапонците.

1934.- СССР пристапи кон Друштвото на народите, но подоцна, на 14 декември 1939 година, е исклучен поради нападот врз Финска.

1944.- Германските единици кои се повлекуваа од Грција упаднаа во Струмица, но не успеаја да воспостават окупаторска власт, ниту да ги оневозможат органите на народната власт да ја извршуваат својата должност.

1961.- Во авионска несреќа во Северна Родезија, под околности кои не се расветлени, загина шведскиот дипломат, генерален секретар на Обединетите нации од 1953 година Хајлмар Агне Даг Хамаршелд, доктор по филозофија и академик. Смртта го затече кога ја предводеше мисијата за решавање на конгоанската криза во која неговите ставови не беа по волја на влијателни западни земји.  Постхумно му беше доделена Нобелова награда за мир.

1962.- Во Бејрут фалангата и десничарите на мајор Саад Хадат во палестинските логори според зборовите на Јасер Арафат убиле околу 3.000 луѓе.

1964. Умре ирскиот писател Шон О`Кејзи познат автор на драми. Во младоста бил физички работник и комунист, организатор на ирската Граѓанска армија и борец за слободна Ирска.

1973.- Генералното собрание на ООН во своето членство ги прими СР Германија, ДР Германија и Бахамските Острови.

1978.- Заради египетско-израелскиот договор во Кемп Дејвид, во знак на протест оставка поднесоа египетскиот шеф на дипломатијата Ибрахим Камел и амбасадорот во САД Ашраф Горбал.

1996.- Во Ереван, Ерменија умре Ристо Ничевски, македонски интернационален шаховски мајстор. Роден е во Битола, на 28 јуни 1945 година.

1981.- Во Франција е укината смртната казна.

1982.- Либанската христијанска милиција го изврши масакрот во палестинските бегалски логори Сабар и Шатила во Бејрут, во кој убија најмалку 800 луѓе, реванширајќи се на исламските терористи кои четири дена пред маскарот го убија лидерот на христијаните и новоизбраниот претседател на Либан Бешир Џемаил.  

1988.- Воената хунта ја собори владата на претседателот на Бурма Маунг Маунг бидејќи војската во центарот на Рунгун пукајќи на продемократските демонстранти уби илјада луѓе.

1993.- Околу 2.000 доброволци тргнаа кон градот Сухуми одговарајќи на апелот на претседателот на Грузија Едуард Шеварнадѕе со оружје да се спротивстават на абхашките сепаратисти.

1997.- Исламски терористи во центарот на Каиро нападнаа туристички автобус при што убија девет германски туристи и египетски возач.

2001.- Претседателот на САД Џорџ Буш потпиша документ со кој се одобрува воена акција против одговорните за терористичките напади во Њујорк и Вашингтон од 11 септември.

331 п.н.е.- На реката Тигар, во Месопотамија, војската на Александар Македонски се судри со главнината на персиската војска на царот Дариј. Персијците имаа околу милион војници, а Александар Македонски помалку од 50.000. Александар Македонски воспостави власт во Персија.

480. п.н.е.- Во поморската битка кај островот Саламин во Егејското Море, Грците под команда на атинскиот војсководец Темискот ги поразија Персијанците кои ги предводеше кралот Ксеркс I, со што Атина ја осигура превласта на морето.

1519.- Португалскиот морепловец Фернандо Магелан во служба на шпанскиот крал Карло Петти, од Сан Лукар во Шпанија со својата екпедиција од пет бродови тргна на пат околу светот со цел да го открие западниот пат за Индија и во освојување на колонии за шпанската династија. Во 520 година ги испита југоисточните брегови на Јужна Америка го откри според него наречениот Магеланов Проток и преку него помина во океанот кој го нарече Тихи (Пацифик). Загина на Филипинските Острови во борба против домородците, на 27 април 1521 година. Другиот дел од експедицијата се врати во Шпанија. Така беше докажано дека Земјата е тркалезна и дека новите краишта што ги откри Колумбо не се дел од Индија, туку посебен континент.

1833.- Роден е италијанскиот новинар и пацифист Ернесто Теодоро Монета, добитник на Нобеловата награда за мир во 1907 година. Беше директор на миланскиот весник „Ил Сецоло“ и претседател на Интернационалниот конгрес за мир во Милано во 1906 година.

1842.- Роден е шкотскиот хемичар и физичар Џејмс Дјуер, пронаоѓач на термос-боците.

1863.- Во Берлин умре Јакоб Грим, германски филолог, библиотекар во Касел, академик и професор во Берлин. Основач е на современата германистика. Ја проучуваше историјата на стрите книжевности, проблемите на митовите, сказните и преданијата. Заедно со својот брат Вилхем издаваше германски народни бајки. Најпознати му се делата „Германска граматика“, „Историја на германскиот јазик“, „Германска митологија“ и други. Роден е во Хан, на 4 јануари 1785 година.

1870.- Силите на италијанскиот крал Виториј Емануел II го презедоа Рим од Французите. Тогаш кралот ја соопшти намерата Рим да се прогласи за италијанска престолнина.

1878.- Роден е американскиот писател Аптон Бил Синклер, автор на повеќе романи во кои се опфатени повеќе политички и социјални теми во кои е опишана поразителната слика на капиталистичкиот свет. Негови познати дела се „Џунгла“, „Метропола“, „Џими Хигинс“, „Крај на светот“, „Помеѓу два света“, „Претседателскиот агент“, „Светот кој треба да се освои“ и други.

1878.- Роден е Аптон Синклер, северноамерикански писател и публицист, борец за социјални права и за мир во светот. Меѓу најпознатите негови дела се „Џунгла“, „Џими Хигинс“, „Крај на светот“ и други. Умре 26 ноември 1968 година. 

1934.- Родена е италијанската филмска глумица Софија Шиколоне, попозната како Софија Лорен. Како медиумски продукт на продуцентот и нејзин сопруг Карло Понто, стана светска ѕвезда.

1957.- Умре Јан Сибелиус, фински композитор, романтичар. Неговиот оригинален стил е сосема близок на финскиот музички фолклор. Роден е на 8 декември 1865 година.

1963.- Американскиот претседател Џон Кенеди на заседанието на Генералното собрание на Обединетите нации предложи заедничка советско-американска експедиција на Месечината.

1970.- Во Балтимор, САД, умре Џон Дос Пасос, северноамерикански писател на општествени романи. Роден е во 1896 година.

1970.- Во Париз умре Бурвил (вистинскто име му е Андре Рембург), француски филмски и оперски артист и комичар. Роден е во 1917 година.

1970.- Советскиот вселенски брод „Луна 16“ се спушти на Месечината поради земање делови од тлото на Земјиниот сателит.

1976.- По цели 40 години на власт шведската Социјалистичка партија е поразена на парламентарните избори.

1977.- Виетнам и Џибути се примени во Обединетите нации.

1979.- Владарот на Централноафирканското царство Жан Бедел Босак го собори неговиот роднина, бившиот претседател Давид Дако и ја врати земјата со статус република. Босак во 1965 година со воен удар го турна Дако, а во 1976 година ја укина републиката и се прогласи за цар. Запаметен е по голEMата екствагантност, расипништво и со жестоки злостори врз сопствениот народ.

1981.- Централноафриканската држава Белизе на брегот на Карипското Море (поранешниот Британски Хондурас) се стекна со незвисност од Велика Британија.

1984.- Во дворот на амбасадата на САД во Бејрут упадна исламски терорист-самоубиец со камион со големо количество експлозив при што усмрти 40 лица.

1989.- Фредерик Вилем де Клерк ја презеде должноста претседател на Јужна Африка.

1990.- Умре српскиот консруктор на авиони Слободан Зрниќ, декан на Машинскиот факултет на Новосадскиот универзитет, еден од конструкторите на авионите IK-3 и S-49. Авионот IK-3 на 6 април 1941 година во Втората светска војна учествуваше во одбраната на Белград. Завршил Машински факултет во Белград, а воздухопловната техника ја усовршувал во Франција. Како ескперет на ОН неколку години поминал во Африка.

1990.- Парламентите на Источна и Западна Германија го потврдија договорот за нивно обединување во една држава.

1990.- Во Скопје, Собранието на СР Македонија ги прогласи 25-те амандмани на Уствот на СР Македонија, според кои, покрај другото, Македонија стана повеќепартиска држава.

1993.- Во Скопје, во Шумарскиот факултет, е основано Движењето за облагородување на односите меѓу луѓето и приордата „Патот на розата“.

1995.- Премиерот на Турција Тансу Чилер беше приморана да поднесе оставка бидејќи од владата се повлече коалиционата партија која и порача дека не е прифатлива цената која заради нејзината политика мораат да ја плаќаат турските граѓани.

1998.- Во Скопје умре Јордан Леов, македонски писател. Автор е на книгите разкази „Последни од смртта“, „Длабока рана“, на романите „Побратими“, „Виор“, „Афион“ и на други дела. Роден е во Велес, на 29 август 1920 година.

1998.- Умре д-р Бошко Бабиќ, археолог и историчар на уметноста, еден од основачите на Институтот за старословенска култура во Прилеп и негов директор. Роден е во Босанска Градишка, во 1924 година.

2000.- Умре советскиот космонаут од руско потекло Герман Титов, вториот човек кој летал во вселената. Титов во август 1961 година, во вселенскиот брод „Восток 2“, поминал 25 часа во вселената, обиколувајќи ја Земјата 17 пати. За неговите заслуги добил најмногу државни награди и стана херој на СССР.

2004.- САД официјално го укинаа трговското ембарго против Либија воведено во 1986 година.

2005.- Во Виена умре Симон Визентал, Евреин, ловец на нацистичките злосторници, меѓу кои и на мозокот на планот „Конечно решение“ Адолф Ајхман. Роден е во 1909 година.