На денешен Ден

1533.- Умрел Лодовико Ариосто, италијански писател, автор на првите комедии на италијански јазик први дела од тој вид на народен јазик. Најпознато дело му е епот „Бесниот Орландо“, ремек-дело на италијанската ренесанса. Се родил  на 8 септември 1474 година.

1660.- Во Мадрид умрел Диего Родригес де Силва Веласкес, еден од најпознатите шпански и светски сликари. Неговите дела се одраз на генијалноста на уметникот, кој екстатичниот барок и мистицизмот на своето време ги надминал со духот на критичкиот реализам. Најпознати негови дела се "Дворски дами", "Предавањето на Бреда" (наречено и "Копја"), "Венера со огледало" и "Ткајачи на килими". Се родил е во Севилја, на 6 јуни 1599 година.

1816.- Францускиот лекар Рене Ленак го измислил стетоскопот. Овој инструмент за слушање на работата на срцето и белите дробови по неколку усовршувања стана составен дел од инструментите на секој лекар.

1830.- Француското Собрание го избрало Луј Филип за крал на Франција, после падот на Шарл Десетти Бурбонски во Јулската револуција. Новиот монарх станал познат како „кралот граѓанин“.

1858.- Кралицата Викторија Прва ја избрала Отава за престолнина на британскиот доминион Канада.

1895.- Во Венеција, Италија била отворена првата меѓународна изложба на модерната уметност, која оттогаш се одржува секоја втора година.

1900.- Умрел Вилхелм Либкнехт, германски револуционер. Тој бил еден од основачите на Втората Интернационала во 1869 година. Се родил  во 1826 година.

1938.- Умрел Константин Сергеевич Алексеев, познат како Станиславски, руски режисер, актер и основач на Московскиот художествен театар, во кој го афирмирал сценскиот реализам. Своите сеќавања, проверени низ практичната работа ги изложил во делата „Мојот живот во уметноста“ и „Работата на актерот над себе“. Се родил  на 17 јануари 1863 година.

1941- Во Калкута умрел Рабиндранат Тагоре, индиски поет, прозаист, филозоф, уметник, композитор и општественик. Меѓу неговите најдобри дела спаѓаат збирките песни „Градинар“ и „Гитанџали“, романите „Дом и свет“ и „Бродолом“ и драмите „Сударшана“ и „Водопад“, како и публицистичкиот труд „Национализам“. Во 1913 година ја добил Нобеловата награда за литература. Се родил  во Калкута, на 6 мај 1861 година.

1957.- Умрел американскиот филмски актер Оливер Норвел Нарди, симпатичниот „дебелко“, чиј неповторлив хумор во пар со Стен Лорел и сега ја засмејуваат публиката ширум светот. Тој глумел во филмовите „Ние од Оксфорд“, „Двајца добри другари“, „Голема работа“, „Наша жена“, „На дивиот запад“ и други.

1960.- Брегот на Слоновата коска прогласи независност од Франција.

1987.- Во Дојран умрел Михајло Апостолски, генерален полковник, народен херој и академик. Во НОВ на Македонија стана командант на покраинскиот, односно на Главниот штаб на НОВ и на партизанските одреди на Македонија со кои успешно раководел се до ослободувањето на земјата. Тој е еден од двигателите и основоположниците на современата македонска историографија при што ја бележешеше вистината за историјата, културата и самобитноста на македонскиот народ. Се родил  во Штип, на 08 ноември 1906 година.

1989.- Во Скопје умрел Ристо Калчевски, истакнат македонски сликар и ликовен педагог. Се родил во Прилеп, во 1933 година.

2001.- Албанските терористи грабнале петмина работници на градежната компанија „Маврово“ кои работеле на автопатот Скопје - Тетово. Притоа, биле  физички малтретирани... и со нож на телото им биле напишани првите букви од нивните имиња.

2002.- Меѓународниот монетарен фонд за економско опоравување на Бразил му одобрил кредит од 30 милијарди долари, што е најголем износ во историјата на оваа меѓународна финансиска институција.

2003.- Индонезискиот суд му изрече смртна казна на исламскиот терорист Амрозиј, вмешан во бомбашки напад на островот Бали во 2002 година во кој загинаа 202 луѓе, главно странски туристи.

НА ДЕНЕШЕН ДЕН

1844.- Роден е Илја Ефимович Рјепин, руски сликар, претставник на реалистичкиот правец. Негови најпознати дела се „Бурлаци на Волга“, „Иван Грозни и син му Иван“, „Запорожци“, „Враќање од прогонство“ и портретите на Мусогорски, Пирогов и други. Умрел во Финска, на 29 септември 1930 година.

1850.- Роден е Хенри Алберт Ги де Мопасан, француски раскажувач, претставник на европскиот натурализам и автор на околу 300 новели, шест романи и други дела. Меѓу многубројните збирки раскази се истакнуваат "Куќата на Телие", "Раскази и новели" и "Господин Паран". Умрел на 6 јули 1893 година.

1858.- Поставен е првиот трансатлантски кабел со кој се воспоставени телеграфски врски меѓу Канада и Велика Британија.

1884.- На влезот во Њујоршкото пристаниште е поставен камен-темелник на Статуата на слободата.

1895.- Во Лондон умре Фридрих Енгелс, германскиот филозоф, социјалист и научник, соработник на Карл Маркс. Негови најпознати дела се „Дијалектиката на природата“, „Анти Диринг“, „Развој на социјализмот од утопија до наука“, „Лудвиг Фоербах и крајот на германската класична идеологија“ и други. Се родил во Берлин, на 28 ноември 1820 година.

1906.- Во Прилеп е роден Ристо Зердески - Зерде, првиот филмски артист во Македонија. Умрел во Загреб, на 1 мај 1970 година.

1907.- Во Карнак, Бретања, роден е Ежен Гивик, француски писател, добитник на „Златниот венец“ на Струшките вечери на поезијата за 1976 година. Најпознати му се делата „Реквием“, „По море и копно“, „Карнак“ и други дела. Умрел на 21 март 1997 година.

1914.- Поставен е првиот електричен семафор во Кливленд, во државата Охајо, во САД.

1915.- Германците во Првата светска војна ја окупираа полската претстолнина Варшава.

1947.- Фубалските клубови од Скопје „Единство“, „Напредок“, „Зафер“ и „Љуботен“ ја формираа фудбалската екипа „Слога“.

1949.- Во силен земјотрес во Еквадор загинаа околу 6.000 лица.

1962.- Во Холивуд умре Мерилин Монро, северноамериканска филмска артистка. Играше во филмовите "Џунгла на асфалтот", "Нијагара", "Мајмунска работа", "Автобуска станица", "Седум години верност" и други. Се родела е во Лос Ангелес, на 1 јуни 1926 година.

1962.- Во Охрид се одржа Првиот светски шампионат во маратонско пливање на слатки води, кој прерасна во една од најголемите спортски манифестации од таков вид во Македонија. Меѓу професионалците победи Абдел Абу Хеиф од Обединатата Арапска Република, а меѓу аматерите неговиот сонародник Небил Шазди. Во женска конк*ренција победи охриѓанката Атина Бојаџи. Во професионалната трка од македонските пливачи голем успех постигна Дики Бојаџи - трето место и Климе Савин кај аматерите - четврто место. Од 1992 година шампионатот е именуван како Охридски пливачки маратон, една од трките што се бодува за Светскиот маратонски куп.  

1963.- Соединетите Американски Држави, Велика Британија и Советскиот Сојуз го потпишаа договорот за забрана на нуклеарни проби во атмосферата, во вселената и под море. По ракетната криза околу Куба, тоа беше првиот симптом на ново попуштање во меѓународните односи.

1974.- Американскиот претседател Ричард Никсон, предавајќи му ја магнетофонската лента на истражниот судија, јавно призна дека учествувал во прикривањето на аферата "Вотергејт".

1984.- Умре велшкиот театарски и филмски актер Ричард Бартон. Глумеше во филмовите „Клеопатра“, „Бекет“, „Доктор Фауст“, „Сутјеска“ и други. 

1992.- Русија ја призна независноста на Република Македонија.

1995.- Во Скопје умре д-р Вулнет Старова, професор на Медицинскиот факултет во Скопје и поранешен претседател на Собранието на СР Македонија. Се родил е во селото Поградец, на 6 мај 1934 година.

2003.- Во експлозија на автомобил-бомба пред хотелот „Мериот“ во Џакарта која ја активирал исламски терорист самоубиец загинаа 14, а беа повредени околу 150 луѓе.

1014.- Во битката на планината Беласица, кај Струмица војската на македонскиот цар Самоил беше поразена од војската на византискиот цар Василиј Втори, кој нареди околу 15 илјади воени заробеници да бидат ослепени, а на секој стоти војник да му се остави по едно око за да ги води другите кај цар Самоил. Потресен од глетката, цар Самоил умре на 6.октомври 1014 година. Четири години по неговата смрт, царството се распадна.Со распаѓање на Македонското царство на Самуил се створија услови за создавање на нови царства на Балканот.Пред Македонското царство на Самуил на Балканот имало само едно царство - Византиското со припратни кнежевства кои биле во вазалство на Византиското царство.

1588.- Во времето на владеењето на кралицата Елизабета Прва, Англија ја победи шпанската „непобедлива армада“, со што се создадени услови за превласт на Англија на море и на подоцнежните колонијални освојувања.

1856.- Умре Роберт Шуман, германски композитор и музички писател, еден од најзначајните претставници на романтизмот во музиката. Особено се истакнува како автор на клавирски минијатури и соло-песни, а компонира и камеран и сценска музика, компонира четири симфонии и една опера. Роден е на 8 јуни 1810 година.

1883.- Роден е италијанскиот диктатор Бенито Мусолини кој владеше со Италија од 1922 до 1943 година. Набрзо по почетокот на Првата светска војна, тој е исклучен од Социјалистичката партија, а во 1919 година формира фашистичка партија. Во октомври 1922 година во Неапол за време на конгресот на фашистите организира поход на 60.000 приврзаници на Рим и дојде на власт. Под негово водство, Италија во 1935 година ја нападна Етиопија, ги помагаше фашистите во Шпанската граѓанска војна од 1936 до 1939 година, ја нападна Албанија во 1939 година, потоа Франција и Грција во 1940 година итн. После истоварувањето на сојузничките сили на Сицилија, кон крајот на јули 1943 година е соборен од власт. Италијанските партизани го убија на 28 април 1945 година.

1890.- Умре (се самоуби) Винсент ван Гог, холандски и француски сликар, еден од најголемите експресионисти. Остави 850 слики и 900 цртежи кои влијаеја пресудно врз развојот на европското сликарство и нему му донесе посмртна слава. Роден е во Грот Зундер, на 30 април 1853 година.

1937.- Јапонските трупи го окупираа кинескиот град Тјенцин.

1940.- Германскиот нацистички водач Хитлер ја почна воздушната офанзива на британските острови. Во првата фаза од јули до октомври 1940 година не успеа да ја скрши британската одбрана, а во втората, до мај 1941 година, доживеа и сериозни порази. Тоа беше првиот пораз и доказ дека нацистичката сила е ранлива.

1948.- На стадионот „Вембли“ во Лондон се отворени првите Олимписки игри после Втората светска војна.

1968.- Во енцикликата „Humanae vitae“ (За човечкиот живот) папата Павле Шести им ги забрани на римокатолиците сите облици на вештачка контрола на раѓањето.

1971.- Почнувајќи од оваа (1971) година, секоја година на 29 јули до 2 август, во Битола се одржува Републички фестивал на народни игри и песни „Илинденски денови“. Фестивалот претставува презентивна сцена на изворни народни игри и песни на македонскиот народ и на националностите во Македонија.

1981.- Во катедралата Свети Павле во Лондон се венчаа наследникот на британскиот престол принцот од Велс, Чарлс и Дајана Спенсер.

1982.- Во Принстон, САД умре Владимир Зворник, "таткото на телевизијата". Во 1926 година успеа електронски да ја разложи сликата. Тој придонесе телевизијата, како електронски систем да ја претвори во практичен систем во најширока употреба. Измисли повеќе од 120 електронски и електротехнички апарати. Роден е во Муром, Русија, на 30 јули 1889 година.

1983.- Умре Луис Буњел, француско-мексикански филмски режисер од шпанско потекло. Познат е по своите надреалистички оставрувања. Има снимено 32 филмови, меѓу кои се "Ангелот на смртта", "Тој мрачен предмет на желбите", "Убавицата на денот" и "Шармот на буржоазијата". Роден е во 1900 година.

1993.- Киргистан ја призна Република Македонија.

1994.- Поранешниот италијански премиер Бетино Кракси е осуден на осум ипол години затвор под обвинение за измама.

1996.- Во Бриџтаун, на карипскиот остров Барбадос, умре Клодет Колбер, родена како Клодет Лили Шошоан, кралица на холивудските комедии во 30-ите години на 20. век. Родена е во Париз, на 13 септември 1903 година.

2003 - Долниот дом на Белгиското собрание ги овластило белгиските судови да им судат на сите обвинети за војните злосторства без разлика каде се направени и без разлика на националноста, вклучувајќи ги и граѓаните на САД, што предизвикало жестока реакција на официјален Вашингтон.