Окупација од Бугарската војска 1941

чоли напиша: "'Света Богородица' беше голема и многу убава црква. Внатре целата беше во резби од борово дрво. Sидовите беа покриени со златни икони. Постојано беше полна со луѓе. Јас сум венчана во неа и таа ми е во најубавите спомени", вели Милка Дебарлиева, која израснала во Пајко Маало каде што сега се темелите на црквата. Баба Милка се сеќава и на времето кога црквата била запалена и опљачкана во 1943 година, за време на бугарската окупација. "И денес пред очи ми е таа слика. Додека пламенот уште не беше многу голем, Бугарите влегуваа внатре и ги изнесуваа златните икони. Ништо не оставија. По огнот, од црквата останаа само изгорени sидини, но традицијата никој не можеше ниту да ни ја запали ниту, пак, да ни ја украде. , раскажува баба Милка. ---- Дали може да се верва на баба Милка - таа говори за 1943 година... сички други податоци са за 1944 година?

Баба Милка живеела таму, точно знае што и како било, била сведок кој вадел и што вадел од Црквата. И не ги мешај југословенските комунисти, не се тие темата. Зошто војската вадела? Зарем војската е должна да вади работи од црквата? И самиот знаеш дека не.


Изменето од Македон - 25.Октомври.2009 во 14:43

"'Света Богородица' беше голема и многу убава црква. Внатре целата беше во резби од борово дрво. Sидовите беа покриени со златни икони. Постојано беше полна со луѓе. Јас сум венчана во неа и таа ми е во најубавите спомени", вели Милка Дебарлиева, која израснала во Пајко Маало каде што сега се темелите на црквата.
Баба Милка се сеќава и на времето кога црквата била запалена и опљачкана во 1943 година, за време на бугарската окупација. "И денес пред очи ми е таа слика. Додека пламенот уште не беше многу голем, Бугарите влегуваа внатре и ги изнесуваа златните икони. Ништо не оставија. По огнот, од црквата останаа само изгорени sидини, но традицијата никој не можеше ниту да ни ја запали ниту, пак, да ни ја украде. За празниците ние продолживме да се собираме тука. Ги чистевме камените плочи и традицијата ја одржувавме во урнатините кои за нас беа свети", раскажува баба Милка.
----
Дали може да се верва на баба Милка - таа говори за 1943 година... сички други податоци са за 1944 година?

Но е видно што не останало голи зидови, а црквата е можело да се встанови . Но Jугославските комунисти са разрушили окончателно црквата за което госпот ги е наказал:

...кон крајот на педесеттите, за тука да се изгради Младински дом кој бил урнат во земјотресот. Иако во оваа катастрофа настрада голем дел од градот, верниците уривањето на Домот го објаснуваа со наводното лутење на Богородица заради непочитување на традициите, на ова свето место да се изгради ново духовно сврталиште на скопјани...

и

...На местото каде што се наоѓала старата црква се правеле обиди да се изградат други објекти. При таквите градежни активности имало и човечки жртви, најверојатно поради тоа што постојат сознанија дека местото е свето, објасни Станоевски.

Возможно е пожарот да не е приченет од авионски бомби, а по други причини. Според Дневник:
Старата црква "Св Богородица" била запалена за време на Втората светска војна, во април 1944 година.
Податоците за бомбандировките са од октомври 1943 г. и jануари 1944 г. Ако пожарот е станал во м. април - може да е станал по разни причини. Ама версиите са барем 3:
- од "бугарскиот" окупатор"
- од Срби
- по невнимание од чуварите на црквата.
----
Нема нито едно доказателство во таа или другата посока. Само изjавлениjа на агенциjа ЕЖК

Изменето од чоли - 25.Октомври.2009 во 14:14

Македон напиша: Секако дека било крадење, ако не било, немало да "долетаат" иконите во Бугарија.

Дај да видиме точно што е во Бугарија? Колку икони, колку свешници, колку други предмети?
Дури и да се во Бугарија тие се зачувани. И има шанса да се вратат.

Значи за тебе било подобро се да изгорело?

Каснакоски напиша: Од тоа што го пишувате (јас не барам по темата)заклучокот е дека има еден факт - црквата горела. Како се запалила не е 100% сигурно. И сега да прашам Македон. Кога црквата гори што сакаш ти - иконите од злато да се растопат во пожарот или да бидаат зачувани за иднината? Дали било крадење или запазување на културно наследство? Дали пожарникарите или војниците не го ризикувале животот за да ги спасат ценностите од црквата? Ако се иконите во Бугарија, значи се спасени од огинот. Ако толку ги сакате има дипломатија, иконите има шанса да се вратат. Некои сеќавања му се натурени на народот од после.

Сега като читам што рекла баба Цвета Савова, маj прво било украдено всичко, а после е направен пожарот - за замитане на следите:
...Јас сум сведок на нејзиното опожарување - кое најверојатно го извршија бугарските окупатори - откако ги опљачкале сите скапоцености.
---
Значи по време на пожарот ништо не е грабено оти веке е било откраднато предварително. Тогаж - што са виделе свидетелите на пожарот?

Македон напиша: чоли напиша: Коj народ? Покажи де го пише тоа? Или го рекла агенциjа ЕЖК (Една Жена ми Кажала). Какави бугарски воjници имало при гасенето на пожарот? Нели го гасиха пожарот пожарникари "со бензин" наместо вода, како рекла една свидетелка? И сум 99 % сигурен што пожарникарите са биле месни момци од Скопие. Не е една жена, цело Скопје тоа го коментира, сите стари кои ги знам тоа го говорат. Ете, ти дадов сведоштво од една жена, Архиепископот г.г. Михаил итн. Бугарската војска била присутна, читај, сите икони ги ваделе вашите војници. Зошто ги нема иконите? чоли напиша: А виж уште една версиjа коja намерих: Статијата завршува со тоа дека, цитирам: ?Црквата е запалена во 1944 година од бомбите на сојузниците кои прелетувале од Бари за Романија" (во Втората светска војна - заб. Љ.П.). Ова не е точно, бидејќи црквата не беше бомбардирана туку запалена. Според една верзија, црквата ја запалила бугарската окупаторска власт, според другата, пожарот беше предизвикан од невнимание на тие кои беа задолжени и платени да се грижат за неа. Утрински Ете, значи не била бомбардирана, како што и велат старите Скопјани. На крајот на краиштата ете и едно логично прашање, ако имало бомбардирања, што правел народот надвор? Зошто има сведоци, што правеле тие надвор ако имало бомбардирање? И баба ми се сеќава на огнот, од сите страни на Скопје се гледало како гори црквата, тоа значи народот бил надвор, а тоа пак значи немало никакво бомбардирање. И на крајот, што бараат иконите во Бугарија?

Да цитираме отново свидетелката Цвета Савова:

Го слушав еднаш покојниот владика - епископ дедо Михаил, кој велеше дека црквата горела, а посилно се разгорел пожарот откако пристигнала пожарната служба. Се сеќавам на неговите зборови "Пожарникарите како да имаа бензин, наместо вода - оти наместо огнот да запре, тој се повеќе се разгоруваше".
Јас сум сведок на нејзиното опожарување - кое најверојатно го извршија бугарските окупатори - откако ги опљачкале сите скапоцености. Меѓу граѓаните на Скопје со години потоа се зборуваше дека олтарскиот дел - иконостасот е однесен во Бугарија. Д. Стојановиќ, авторот на текстот, можела да праша во Светиот синод кога изгорела црквата.
Цвета Савова од Скопје

Вест

Значи свидетелката не е видела - само е слушнала што е рекол епископ Михаил. Ама дедо Михаил не е бил доволен от темповете на гасенето од страна на пожарникарите... дедо Михаил ништо не казва за кражби...
И не става дума за златни икони... некои говорели што бил отнесен "олтарскиот дел - иконостасот" Имаш ли претстава што представлева овоj олтарски дел? (спомни разказа на проф. Вакарелски за "Св. Спас"). А олтарот на "св. Богородица" бил мермерен видно пак при Хр. Вакарелски:

     ...Втор споменик во источниот дел на Скопје е црквата "Св Спас ". Изграден на едно мало възвишениje и вкопана длабоко во земјата. Извесна е со необично богатата и уметничка резба на олтарната потешкотија, дело на маjстори од Дебар.
Тука беше и црквата "Св Димитар ", скоро на почетокот на старата Чаршиja, изградена во минатиот век, во која личат надгробни плочи со стари и нови бугарски натписи на видни Бугари-скопjaни.
Четврт споменик беше големата црква "Св Богородица ", изградена исто така во источниот дел на градот во 1835 година со прекрасен олтар од бел мермер.

Вопрос: Дали лесно се краде мермерен олтар?

Изменето од чоли - 25.Октомври.2009 во 13:53

чоли напиша: Коj народ? Покажи де го пише тоа? Или го рекла агенциjа ЕЖК (Една Жена ми Кажала). Какави бугарски воjници имало при гасенето на пожарот? Нели го гасиха пожарот пожарникари "со бензин" наместо вода, како рекла една свидетелка? И сум 99 % сигурен што пожарникарите са биле месни момци од Скопие.

Не е една жена, цело Скопје тоа го коментира, сите стари кои ги знам тоа го говорат. Ете, ти дадов сведоштво од една жена, Архиепископот г.г. Михаил итн. Бугарската војска била присутна, читај, сите икони ги ваделе вашите војници. Зошто ги нема иконите?

чоли напиша: А виж уште една версиjа коja намерих: Статијата завршува со тоа дека, цитирам: ?Црквата е запалена во 1944 година од бомбите на сојузниците кои прелетувале од Бари за Романија" (во Втората светска војна - заб. Љ.П.). Ова не е точно, бидејќи црквата не беше бомбардирана туку запалена. Според една верзија, црквата ја запалила бугарската окупаторска власт, според другата, пожарот беше предизвикан од невнимание на тие кои беа задолжени и платени да се грижат за неа. Утрински

Ете, значи не била бомбардирана, како што и велат старите Скопјани. На крајот на краиштата ете и едно логично прашање, ако имало бомбардирања, што правел народот надвор? Зошто има сведоци, што правеле тие надвор ако имало бомбардирање?
И баба ми се сеќава на огнот, од сите страни на Скопје се гледало како гори црквата, тоа значи народот бил надвор, а тоа пак значи немало никакво бомбардирање. И на крајот, што бараат иконите во Бугарија?

чоли напиша: Сопрете се на накраjот на една достоверна версиjа сепак. А сигурно знаеш што од 1870 до 1912 и од 1941 г. 1944 г. црквите и нивното имуштество са били во сопственост на Бугарската Екзархиjа. Тогаж - как може да се краде од себе си? Версиjата со нарочен палеж од "бугарскиот опупатор" е смешна... Че во началото на 1944 г. окупаторот не е сметал да бега, че да тргне да използва вакви фантастични методи - можело е спокоjно по бел ден се земат иконите и да се карат уж на "реставрациjа" например. Ама да се пали? Нееее... тоа са приказки за наивници... Те советвам да прочетеш целосно спомените на проф. Христо Вакаревски - има много интересни додатоци не само по музеjното дело: Христо Вакарелски

Војската не крадела од себе си, крадела за себе, па секако дека пожарот би бил поверојатен за да се спречи народот да направи немири. Ако краделе среде бел ден веднаш народот ќе се прашал зошто го прават тоа, па и немири можело да има, а тој луксуз не би си го дозволиле окупаторите, на кои и онака им горело под нозете.
Ете, самиот професор Христо Вакаревски говори за тоа дека народот не сакал да се чепка во Црквите, дека ги обвинувале Бугарите за крадење ( и денес старите Скопјани кога ќе слушнат за бугарската војска прв синоним им е крадење ). Зошто ли сето тоа? Многу е јасно. На крајот на краиштата, најди сведоци кои тоа ќе го потврдат, јас најдов неколкумина, а и самиот факт што иконите "мистериозно исчезнале" во Бугарија доволно кажува.