На денешен Ден

814.- Умре францускиот цар Карло Велики, кој од доаѓањето на престолот во 768 година до смртта во 814 година, ја прекрои картата на Европа и ја прошири француската држава од Севено Море до Италија и од Атлантик до Чешка. Папата Лав III во 800 година го круниса за римски цар. Тоа беше чин со трајни последици по историјата на Европа.

1457.- Роден е англискиот крал Хенри VII, татко не Хенри VIII и основач на династијата Тјудор. Со неговото доаѓање на престолот во 1485 година е ставен крај на 40-годишната „Војна меѓу двете ружи“. Војната е наречена така бидејќи династијата Ланкастер, со која Хенри VII беше во сродство, на грбот имаше црвена, а династијата Јорк бела ружа. Престолот успеа да го осигура со победата во битката кај Босворт во 1485 година, во која загина кралот Ричарт III. Во 1486 година Хенри VII со стапувањето во брак со сестрата на Ричард III - Елизабета - ги обедини куќите на Ланкастер и Јорк.

1547.- Умре англискиот крал Хенри VIII, кој со раскинувањето со римокатоличката црква изврши црковна реформа. Притоа, во 1534 година Англиканската црква ја прогласи за независна од Ватикан со кралот, како врховен верски поглавар. Се женеше шест пати бидејќи немаше син наследник, а со Рим раскина кога не доби дозвола да се разведе од Катарина Арагонска за да се ожени со Ана Болен. Ја прошири власта на Велс, Шкотска и Ирска и успешно изгради силна флота која стана темел на подоцна силната англиска поморска моќ.

1596.- Умре англискиот гусар и адмирал Френсис Дрејк, прв Англичанец кој од 1577 до 1580 година го преплови светот. Неговите гусарски напади врз Шпанците битно придонесоа за англискиот поморски престиж и за подоцна успешно запоседнатите колонии, посебно во северна Америка. Одигра и една од клучните улоги во победата на британската воена морнарица во 1588 година над шпанската „Непобедива армада“. Се мисли дека тој во 1586 година прв го донесе компирот од Америка во Европа.

1689.- Англискиот парламент го објави повлекувањето на кралот Џемјс  II, последниот од династијата Стјуарт, поради наметнување на римокатолицизмот.

1821.- Прокламирана е независноста на Перу, со што, сепак, не беше дефинитивно завршено речиси 300-годишното колонијално владеење на Шпанија во таа латинскоамериканска земја. Шпанија се обидуваше уште три години да ја наметне својата власт во Перу.

1841.- Роден е англискиот новинар и истражувач Џон Роуландс, познат како Хенри Мортон Стенли. Тој во 1871 година се прослави со „спасувањето“ на шкотскиот истражувач Дејвид Ливингстон, за кого погрешно се веруваше дека се изгубил во Африка. До 1889 година повеќе пати патуваше во Африка при што ги откри езерата Албертово, Едвардово и Леополдово, како и планинскиот масив Рувензори, а вршеше и испитување на голем дел од басенот на реката Конго.

1871.- Франција капитулираше во војната со Прусија и го предаде Париз.

1878.- Во Њу Хевн, САД, пуштена е во употреба првата телефонска централа, две години подицна откако Александар Грејем Бел го патентираше телефонот.

1884.- Роден е швајцарскиот физичар и истражувач на морските длабочини Огист Пикар, професор на Универзитетот во Брисел. Ги проучуваше радиоактивноста, атмосферскиот електрицитет и вселенските зраци. Во 1931 година стана првиот човек кој доспеа во стратосферата - со балон до 15.780 метри, а во 1934 година дури и до 17.550 метри. Од 1938 година се спушти 48 пати во океанската длабочина и до 4.000 метри.

1887.- Во Лоѓ, Полска, е роден Артур Рубинштајн, пијанист и еден од најголемите интерпретатори на класичната музика во 20 век. Познат е по тоа што сакаше да ја комбинира страста за музиката со страста за животот. Прв пат седна да свири клавир во својата четврта година, а на шест години имаше прв јавен настап во Варшава, на еден концерт за добротворни цели. Пред да наполни 20 години стана познат музичар, одржувајќи концерти во САД, во Латинска Америка и во Европа. Особено беше познат како хуманист. Јавно настапуваше до 1976 година. Умре во Женева, на 20 декември 1982 година.

1898.- Во Велес е роден Кирил Ќамилов, еден од македонските учесници во Шпанската граѓанска војна (1936-1939 г.). Умре во Скопје, на 8 септември 1976 година.

1906.- Роден е грчкиот партизански водач Вафијадис Маркос, командант на таканаречената Демократска армија на Грција (ДАГ) во граѓанската војна од 1946 до 1949 година.

1912.- Роден е американскиот сликар Џексон Полок, најистакнат претставник на апстрактниот експресионизам.

1918.- Владимир Илич Ленин од името на Советот на народните комесари на Советска Русија потпиша декрет за формирање на Црвената армија.

1919.- Во Берлин умре Франи Меринг, германски социолог и историчар, една од водечките личности на левото крило на германската социјалдемократија и на „Сојузот на спартаковците“ и еден од основачите на КП на Германија. Од неговите дела најзначајни се „Легенда за Лесинг“, „Историја на германската социјалдемократија“ и „Биографија на Каркл Маркс“. Роден е на 27 февруари 1864 година.

1928.- Умре шпанскиот писател и политичар Винсенте Бласко Ибањес. Светската слава му ја донесе романот „Четири јавачи на апокалипсата“. Во 1923 година кога во Шпанија беше заведена диктатурата тој ја објави брошурата „Разобличениот Алфонсо XIII“ која одигра важна улога во уривањето на монархијата. Во младоста го основа влијателниот весник „Ел Пуебло“. Останати дела: романите „Меѓу портокалите“, „Крв и арена“, „Хорда“, „Мртвите заповедуваат“, „Катедрала“, „Подрум“, „Колумбо“.

1930.- Во Шпанија е окончана диктатурата на Мигел Прима де Ривере.

1935.- Исланд стана првата земја во која е легализиран абортусот од медицински или социјални причини.

1939.- Умре ирскиот писател Вилијам Батлер Јејтс, добитник на Нобеловата награда за книжевност во 1923 година. Тој е еден од најголемите автори кој создаде дела на англиски јазик. Дела: поезијата „Оисиновите скитања“, „Ветер во трска“, „Остров на езерото Инисфри“, драмите „Грофицата Кетлин“, „Мачка и месечина“, есеите „Келтски сутон“, „Автобиографија“.

1943.- Германскиот нацистички водач Адолф Хитлер во Втората светска војна ја објави мобилизацијата за сите Германци способни за борба.

1945.- Во Скопје е отворена првата градинка во Македонија, за престој на деца од 4 до 7-годишна возраст, на кои им беа обезбедени храна и воспитување преку денот, додека нивните родители беа на работа.

1950.- Француското собрание ја ратификува спогодбата со која Виетнам, Лаос и Камбоџа станаа независни држави во рамките на Француската унија. Дотогаш тие земји беа составен дел на Француска Индокина со статус на колонија.

1962.- Американскиот вселенски брод без екипаж „Ренџер III“ наместо да се спушти на Месечината ја промаши целта за 35.300 километри.

1980.- Во Љубљана умре Цирил Космач, еден од најголемите современи словенечки писатели. Ги напиша збирките раскази „Среќа и леб“, „Од мојата долина“, „Пролетен ден“, романот „Балада за трубата и облакот“ и други дела. Роден е во селото Слан, на 28 септември 1910 година.

1986.- Две минути по полетувањето во вселената, американскиот вселенски брод "Челенџер", експлодира над Кејп Канаверал и во парчиња се урна во водите на Атлантикот. Тоа беше најголемата несреќа што се случила во космичките летови во која загинаа сите седум членови на екипажот.

1987.- Во Варшава умре професорот Адолф Циборовски, истакнат архитект и член на Државниот совет на НР Полска. Долга низа години беше главен урбанист и архитект на повоената изградба на Варшава. Големи заслуги има и за обновата на Скопје по земјотресот во 1963 година.

1990.- Полската обединета работничка партија (комунистите) е расформирана, а е основана Социјалдемократија на Република Полска која се определи за пазарно стопанство и демократска држава. Лидерот на новата партија Алекандар Квашњевски во 1995 година стана шеф на државата, победувајќи го на изборите Лех Валенса.

1995.- Во најкрвавиот судир од почетокот на насилствата на исламските терористи во Египет загинаа 14 терористи, двајца полицијаци и двајца минувачи кои се најдоа во вкрстениот оган.

1996.- Во Париз умре Борне Хогарт, илустраторот на „Тарзан“. Роден е во Чикаго, на 25 декември 1911 година.

1996.- Во Њујорк умре Јосиф Бродски, руски писател. Во 1987 година ја доби Нобеловата награда за книжевност, а во 1991 година стана добитник на „Златниот венец“ на Струшките вечери на поезијата. Од делата познати му се „Песни и поеми“, „Станица вo пустина“, „Крај на прекрасната епоха“ и „Римски елегии“. Роден е во Санкт Петербург, на 24 мај 1940 година.

1998.- Во Индија се осудени на смрт 26 лица обвинети за учество во заговорот за убиство на поранешниот претседател на владата Раџив Ганди.

2002.- Еквадорскиот авион „Боинг 727“ се урна во вулканот Кумбал во Колумбија при што загинаа сите 92 патника и членови на екипажот.

2004.- Во Скопје умре Алаетин Тахир, писател, литературен критичар, есеист и новинар од турската националност во Македонија. Автор е на книгите „Апартман 18“ и „Портрет“. Роден е во Скопје, на 23 април 1949 година.

2004.- Комисијата на лордот Катон симна каква било одговорност од британскиот премиер Тони Блер за самоубиството на експретот за ирачкото оружје Дејвид Кели, обвинувајќи ја ББЦ за начинот на информирање за овој настан. Претседавачот на управата на ББЦ Гевин Дејвис поднесе оставка. Кели, наводно заради „грижа на совеста“, изврши самоубиство.

2006.- Во полскиот град Катовице поради тежината од големиот снег падна покривот на сајмиштето во моментот кога во објектот се наоѓаа околу 700 луѓе. Загинаа 64 лица, а беа повредени 160.

2008.- Умре поглаварот на Грчката црква, архиепископот атински Христодулос. За атински архиепископ беше избран во 1998 година, како најмлад архиепископ за последните 157 години. Работејќи на подобрување на односите со Ватикан, во 2001 година во Атина го прими тогашниот папа Јован Павле Втори, прв римски поглавар што ја посетил Грција во последните илјада години.

1500.- Шпанскиот морепловец Висенте Ханес Пинсон го откри Бразил.

1531.- Португалија ја зафати катастрофален земјотрес. Главниот град Лисабон беше целосно разурнат, а загинаа околу 30.000 луѓе.

1788.- Британски бродови со првите доселеници од Велика Британија, вклучувајќи и група затвореници впловија во заливот Ботани Беј (Сиднеј), Австралија, каде што формираа колонија.

1827.- Перу прогласи независност.

1841.- Прогласен е британски суверенитет над Хонгконг. По шест дена Кина беше принудена да го отстапи Хонгконг на Велика Британија.

1880.- Роден е американскиот генерал Даглас Макартур. Во Втората светска војна беше командант на американските трупи на Далечниот Исток и во име на САД во септември 1945 година беше сопотписник на капитулацијата на Јапонија. Потоа беше поставен за командант на сојузничките сили во Јапонија, а во почетокот на војната во Кореја командуваше со силите на Обединетите нации, но беше сменет во април 1951 година, поради намерата војната да ја пренесе на територијата на Кина.

1885.- Суданските востаници на Мухамед Ахмед Абдул, кој се прогласи за водач на исламот, ги победија Британците, го зазедоа Картум, го убија англискиот генерал Чарлс Гордон и основаа самостојна држава. Дури во 1898 година британско-египетската војска на генералот Хорејш Киченер ги победи суданските сили. Судан беше под владение на Лондон до 1 јануари 1956 година.

1891.- Умре германскиот инженер Николаус Аугуст Ото, кој во 1861 година го направи првиот мотор на бензин, а во 1876 година го измисли четирикратниот мотор со внатрешно согорување, познат како „Ото мотор“, кој овозможи развој на автомобилите.

1905. - Кај Преторија во Јужна Африка откриен е "Калинан", најголемиот дијамант во светот, со вредност од 3.106 карати.

1918.- Роден е романскиот диктатор Николау Чаушеску, кој ја презеде власта во 1965 година, станувајќи генерален секретар на владејачката Комунистичка партија на Романија. Во 1967 година стана претседател на Државниот совет, а во 1975 година и претседател на Романија кога набрзо изгради силен култ на личност, потпирајќи се исклучиво на политичката полиција. По декемвриската побуна на граѓаните во 1989 година, на која набрзо и се придружи војската, беше тргнат од власта и на 25 декември по тајното судење, беше стрелан заедно со сопругата Елена.

1924.- Во Советскиот Сојуз на вториот Сесојузен конгрес на Советите беше одлучено Лениновото тело да биде балсамирано. Исто така беше одлучено во негова чест некогашната престолнина на Царска Русија Петроград да биде преименуван во Ленинград.

1925.- Роден е американскиот филмски глумец и режисер Пол Њумен, кој се истакна со психолошки изнијансирани интерпретации на ликови со силни индивидуални своиства. Филмови: „Долго топло лето“, „Слатка приказна за младоста“, „Насилство“, „Судија за бесење“, „Бафало Бил и Индијанците“, „Боја на парите“ (Оскар), режија - „Рејчел, Рејчел“.   

1934.- Потпишана е германско-полската изјава за ненапаѓање и за мирно решавање на споровите. Со тоа Хитлер доби безбедност на исток и можеше да тргне во освојување на Подунавје. Излегувањето на Полска од францускиот блок значеше голема пукнатина на европскиот систем на колективна безбедност и успех на Хитлер.

1942.- САД ги упатија првите сили во Европа во која во тоа време војната се водеше само на Источниот фронт и на подрачјето на Југославија. Трупите беа стационирани во Северна Ирска.

1947.- Во авионска несреќа во Данска загина шведскиот престолонаследник Густав Адолф, оставајќи пет деца, вклучувајќи го и сегашниот крал на Шведска Карл Шеснаесетти Густав.

1950.- Индија формално е прогласена за Република во рамките на Британскиот комонвелт.

1952.- Во Каиро избија големи демонстрации против британското присуство во Египет. Демонстрациите се претворија во нереди, при што изгоре и познатиот хотел „Шепердс“.

1956.- Во Скопје умре Лазар Танев, прв претседател на Градското собрание на слободното Скопје. Роден е во Скопје, во 1884 година.

1962.- Умре Фран Лотка, хрватски композитор, познат по балетот „Ѓавол на село“. Во своите композиции искажа голема смисла за ритам и ефективна инструментализација. Роден е во 1883 година.

1965.- Инду стана официјалниот јазик во Индија, кој предизвика немири на југот од земјата каде тој помалку се користи. Поради тоа владата на Индија во февруари 1965 година одлучи во официјална употреба да влезе и англискиот јазик.

1972.- Над Чехословачка, по експлозија подметната од бомба, падна авион на ЈАТ „ДЦ-9“ кој леташе на линијата Копенхаген - Белград. Во несреќата загинаа 26 патници и членови на екипажот, а падот од скоро 10.000 метри го преживеа единствено стјуардесата Весна Вуловиќ.

1973.- Умре американскиот филмски глумец од романско потекло Едвард Робинсон, кој се прослави со улоги на гангстери во криминалистички филмови, но и како сјаен комичар. Филмови: „Малиот Цезар“, „Кид Калабед“, „Неочекуваниот д-р Глитербауз“, „Целиот град раскажува“, „Двојна отштета“, „Жена на прозорецот“, „Рт Ларго“, „Насилство“, „Зелено сонце“.

1993.- Вацлав Хавел е избран за прв претседател на Чешка.

1994.- Романија стана прва поранешна членка на Варшавскиот пакт која со НАТО-пактот потпиша Документ "Партнерство за мир".

1994.- Во Рим, Република Македонија е примена за полноправен член на Меѓународната банка за финансирање на развојот на земјоделството (ИФАД).

1994.- Умре Ацо Филип, македонски писател - прозаирст, роден во Ресен во 1922 година. Од перото на овој автор се излезени книгите: „Монографија за поетот Мите Богоевски“, романот „Разговор со портретите“, објавен на албански јазик, збирката раскази „Долгото умирање на пеликанот“, романите „Терорист“ во 1989, „Молитва на Свети Климент“, 1990, „Домашни кажувања“ - раскази во 1993 година, романот „Бољко“, објавен непосредно по неговата смрт, како и вториот дел од романот „Ќерката на терористот“ и збирките раскази „Чаршијата“ и „Рамазански вечери“. Автор е и на неколку сценарија за документарни филови.

1996.- Американскиот Сенат го одобри Договорот Старт-2 за намалување на бројот на американските и руските нуклеарни ракети.

1997.- Умре Филимен Џинес, еден од водечките актери на Народниот театар во Штип и на македонското театарско творештво. Роден е во 1947 година.

2000.- По повеќе од една година, поради тоа што ДНК-тестот покажа дека можноста некогашниот претседател на САД Томас Џеферсон да има син со неговата црна робинка Сели Хемингс, Џеферсоновата фондација призна дека тој бил таткото, а можеби и на сите шест нејзини деца.

2000.- Во Скопје умре Рахилка Фирфова Ѓоргова - Раца, „магичната муза“ на Кочо Солев. Македонскиот поет Кочо Солев на 6 октомври 1928 година како псевдоним го зеде нејзиното име и стана познат како Рацин. Родена е во Велес, во 1911 година.

2001.- Земјотрес во западната индиска држава Гуџарат усмрти најмалку 18.000 луѓе.

2003.- Американската тенисерка од чешко потекло Мартина Навратилова (46) заедно со индискиот тенисер Леандер Паес ја освои тутулата на Отвореното првенство на Австралија во конк*ренција не мешани парови, станувајќи најстара тенисерка која освоила еден грен слем на еден турнир.

1440.- Роден е големиот московски кнез Иван Трети Васиљевич, наречен Иван Велики, кој ја направи Русија многу моќна. По неговото доаѓање на власт, кон Русија припои повеќе кнежества, вклучувајќи ги Твер, Ростов и Новгород, а во 1480 година ги ослободи монголските власти. Настојуваше да ја зајакне централната власт и во 1497 година го издаде единствениот „Судбеник“ за цела Русија. Започна со ѕидањето на московските кремљски палати кои и денес се познати.  

1517.- Војската на турскиот султан Селим Први во битката кај Рајдани во близината на Каиро ги победи мемелучките сили и седум дена потоа влезе во Каиро, приклучувајќи го Египт во Османлиското царство.

1561.- Роден е Франсис Бекон, француски филозоф, научник, есеист и државник, еден од основачите на модерниот материјализам. Познати се неговите дела "Органон", "Нова Атлантида", "Есеи". Умре на 9 април 1626 година.

1666.- Умре индискиот цар Шах Џехан од династијата Могул, познат како принцот Харам, кој најголемиот дел од своето владеење од 1628 до 1658 година, кога го замени синот Аурангзеб, го посвети на изградбата на мавзолејот Таџ Махал во својата престолнина Агри во северна Индија. Прекрасното здание од бел мермер кое го ѕидале 20.000 работници од 1631 до 1653 година го подигна во спомен на царицата Мумтаз Махал, а и самиот по смртта е погребен во него. Во 1648 година престолнината од Агра ја префрли во Делхи, каде го изгради новиот град Шахџеханабад.

1729.- Роден е Ефраим Готхолд Лесинг, германски поет, драмски писател, критичар и теоретичар на уметноста. Тој ги постави темелите на модерната германска литература и естетика. Ги напиша трагедијата „Мис Сара Сампсон“, комедијата „Мина фон Барнхелм“, „Писма за најновата германска книжевност“ и други. Умре на 15 февруари 1781 година.

1771.- Шпанија потпиша конвенција со Велика Британија за отстапување на Фолкландските острови во Атланскиот океан. По добивањето на независност во 1816 година Аргентина се стекна со право на нив. Воената хунта на Аргентина во април 1982 година се обиде да ги окупира островите со распоредување на 10.000 војници. Два месеци подоцна британските трупи повторно го зазедоа тој архипелаг претходно поразувајќи ги Аргентицните.

1775.- Роден е Андре Мари Ампер, француски физичар и математичар. Основач е на електродинамиката. Ја заснова теоријата на магнетизмот во нераскинливата врска со електрицитетот и го пронајде и го проучуваше заемното дејство на електричните струи. Умре во 1836 година.

1788.- Во Лондон е роден Џорџ Гордон Бајрон, англиски поет. Тој беше олицетворение на слободен човечки дух во бунтот против поредокот и рамките на тогашното општество, па оттука и неговата голема популарност кај европските народи, кои беа под јаремот на туѓинскиот и на домашниот деспотизам. Негови најголеми поетски дела се "Чајлд Харолд", "Каин", "Манфред" и "Дон Жуан". Умре во грчкото гратче Мисолонги, на 19 април 1824 година.

1849.- Во Стокхолм е роден Јохан Аугуст Стриндберг, шведски писател. Истовремено беше и натуралистички психолог и фолклорист, историчар и мистик. Ги разби старите драмски творби и е основоположник на современите струења. Најпознати му се драмите „Госпоѓа Јулија“, „Татко“, „Бракови“ и романите „На островите“, „Синот на слугинката“ и други. Умре во Стокхолм, на 15 мај 1912 година.

1863.- Во делот на Полска, кој врз основа на одлуката на Виенскиот конгрес во 1814 и 1815 година беше приклучен кон Русија, изби востание под водство на „партијата на црвените“ на Јарослав Домбровски, но руските трупи го згаснаа по неколку месеци, а во 1864 година Полска се здоби со статус кој многу не се разликуваше од рускиот.

1871.- Во Париз избија демонстрации на работниците кои под водство на францускиот револуционер Луј Оргист Бланки прераснаа во востание против власта, која се подготвуваше за предавство на градот на пруските трупи. Власта го отфрли барањето на востаниците да создадат комуна поради отпорот кон пруската војска и на побунетите им испрати два батаљона мобилна гарда која го задуши востанието. Владата потоа прогласи вонредна состојба и ги забрани сите собири, а министерот за надворешни работи Жил Фавр на 28 јануари во нејзино име потпиша капитуалција.

1875.- Роден е американскиот филмски режисер Дејвид Левелин Ворк Грифит, еден од најзначајните творци во ерата на немиот филм. Заслужен е за повеќе фундаментални откритија во филмскиот израз, вклучуајќи го крупниот план, ритмичката природа на монтажа и креативната употреба на вештачко светло. Филмови: „Нетрпеливост“, „Бегство“, „Доме, слатки доме“, „Раѓањето на една нација“, „Срцето на светот“, „Големата љубов“, „Падот на Вавилон“, „Америка“ и други.

1901.- Умре британската кралица Александрина Викторија. На престолот беше од 1837 до 1901 година. Во текот на нејзиното владеење во Велика Британија е изведена индустриската револуција, капитализмот во стопанство нагло се разви, а британското кололнијално царство се прошири насекаде. Кога умре една третина од површината на планетата се наоѓаше во оваа или онаа форма под британски суверенитет. Периодот на нејзиното владеење во историјата е познат како период на најголемата моќ и углед на Англија кој најчесто се нарекува „викторијанска епоха“.  

1905.- Во Петроград се одржаа големи демонстрации на работниците кои бараа подобрување на животните услови и признавање на политичките права. На тие барања царскиот режим одговори со плотуни, па тој настан е наречен "Крвава недела".

1908.- Роден е рускиот теориски физичар Лав Давидович Ланда, еден од најголемите физичари во 20. век, татко на советската школа за теориска физика, добитник на Нобеловата награда за физика во 1962 година. Тој во 1962 година доживеа тешка сообраќајна несреќа, после која повеќе пати беше прогласуван за клинички мртов. Сепак животот му беше спасен, но ниту најдобрите лекари не успеаја да му ја повратат креативната способност. Заедно со рускиот теориски физичар Иљон Лифшиц го објави капиталното дело во повеќе томови „к*рс на теориската физика“. Останати дела: „Електропроводливост на металите“, „Теорија на полето“, „Квантна механика“, „Статистичка физика“.

1909.- Роден е бурманскиот дипломат У Тант, генерален секретар на Обединетите нации од 1962 до 1971 година. Во текот на мандатот, тој се соочи со конгоанската, берлинската и кубанската криза, војната во Виетнам, Индија и Пакистан, како и со немирите на Блискиот Исток. 

1924.- Ремзи Мекдоналд како прв лабуристички премиер на Велика Британија ја презеде должноста од Стенли Болдвин.

1941.- Италијанските сили во Втората светска војна пред британската Осма армија по  11 дена опсада капитулираа во Тобрук, во Либија.

1944.- Почна сојузничкото распоредување кај Анци во Италија во Втората светска војна, со што германската одбрана се најде во безизлесна ситуација, но со колебањето на американската команда на Германците им беше овозможено да се прегрупираат и четири месеци кај Касино ги задржаа сојузничките сили, нанесувајќи им големи загуби.

1960.- Во Синај е роден Мајкл Хатчинс, лидер на австралиската рок група "INXS". Умре во Синај, на 22 ноември 1997 година.

1964.- Кенед Дејвид Каунда стана првиот претседател на влада во Северна Родезија (сегашна Замбија).

1973.- Умре Линдон Берјнз Џонсон, претседател на САД. Тој ја продолжи виетнамската војна, која ја започнаа неговите претходници која заврши во 1975 година со понижувачки пораз на САД. Беше потпретседател од 1960 година за време на мандатот на Џон Кенеди. Кога беше убиен Кенеди во Далас во 1963 година, стана претседател, а остана до 1969 година по победата на изборите во 1964 година.

1973.- Јорданскиот „Боинг 707“ со кој патуваа муслимански верници на враќање од Мека се урна на аеродромоот во нигерискиот град Кано, при што загинаа 176 луѓе.

1978.- Првпат во историјата на космонаутиката, во вселенската орбита е остварена "операцијата снабдување". По дводневно самостојно летање товарниот брод без екипаж "Прогрес - 1" автоматски се спои со системот "Саљут - 6" - "Сојуз - 27". Ова летало однесе во вселената гориво за моторите, материјали за натамошно истражување, како и вода, воздух и храна за космонаутите.

1986.- Тројца Сики, обвинети за убиство на премиерот на Индија Индира Ганди во 1984 година, се осудени на смрт.

1989.- Во Фигерас, Шпанија, умре Салвадор Дали, шпански сликар на 20. век, еден од најпознатите и најдоследни претставници на надреализмот. Со своите дела изврши големо влијание врз низа уметници во целиот свет. Роден е на 11 мај 1904 година.

1994.- Во Лос Анѓелес умре Тели Савалас - Коџак (вистинското име му е Аристотелис), американски филмски и ТВ-актер. Роден е во Њујорк, на 21 јануари 1925 година.

1995.- Во самоубиствената бомбашка акција на палестински исламски терорист, во Израел загинаа 19 а беа ранети околу 60 луѓе, повеќето израелски војници кои во тој момент се најдоа на автобуска станица.

1997.- Во Загреб умре Ордан Петлески, македонски академски сликар. Роден е во Прилеп на 24 август 1930 година.

2001.- Во селото Теарце, Тетовско, е извршен терористички напад врз полициската станица. Притоа загина полицаецот Момир Стојановски (30), а тројца полицајци беа повредени.

2001.- Умре Радослав Стојанов - Раде, солист, водач на виолончелистите на оркестарот на Операта на Македонскиот народен театар. Роден е во 1949 година.

2004.- Вселенскиот патријарх Вартоломеј допатува на Куба каде ја освети првата црква изградена по револуцијата во 1958/1959 година.

2005.- Умре мексиканската композиторка и текстописец Консуела Веласкес, автор на евергринот, баладата „Бесаме мучо“.

2007.- Умре Абе Пјер, свештник кој целиот свој живот го посвети на помагање на бездомниците. „Човекот кој се одликуваше со добрини“ најголем дел од својот живот го помина помагајќи им на луѓето кои беа оставени на маргините на друштвото. Малку е познат надвор од Франција, но во земјата се смета за жив светец. Роден е во богато семејство, а се одрече од раскошниот живот за да им помага на другите. „Абе“ е традиционалниот назив на свештениците во Франција. Во текот на Втората светска војна работеше во Движењето на отпорот изработувајќи им документи на луѓето кои бегаа од нацистите. Ланецот на прифатилиштата за бездомници кој тој го организира во 1949 година е застапен во 41 земја. На изборот за „најголем Французин на сите врмиња“ го освои третото место, по Шарл де Гол и Луј Пастер.

1535.- Шпанскиот освојувач Франциско Пизаро ја основа Лима, главен град на Перу.

1654.- Водачот на запорошките козаци Хетман Богдан Хмељницки по победата над полската војска ја призна врховната власт на московскиот цар, со што Украина се обедини со Русија. Козачкото востание изби во 1648 година во кое набрзо се приклучија селаните, градското население и православното свештенство, кои беа огорчени од насилствата од Пољаците кои во Украина насилно го покатоличуваа населението.

1689.- Во Бордо е роден Шарл Луј Монтескје, еден од најголемите француски филозофско- политички писатели. Со Волтер, Русо и Дидро, е претходник на француската револуција. Во главното дело "Духот на законот" ја изнесува теоријата за поделбата на законодавна, извршна и судска власт, која и денес е темел на западната парламентарна демократија. Умре во Париз, на 10 февруари 1755 година.

1778.- Англискиот морепловец Џемс Кук ги откри Хаваите.

1862.- Во Цариград, во полициската болница, умре Константин Миладинов, македонски поет, собирач на македонски народни песни и умотворби. По завршувањето на основното образование во Струга и гимназија во Јанина, во 1847 година стана учител во селото Трново, Битолско. На 14 октомври 1849 година се запиша на Филозовскиот факултет (филолошка група) во Атина. По завршувањето на студиите престојуваше во манастирот "Зограф" на Света Гора. По враќањето во Струга, стана учител во битолското село Магарево, а потоа во 1857 година се запиша и студираше словенска филологија во Москва, каде што членуваше во Словенскиот кружок и соработуваше во неговиот весник "Братски труд", како и во весникот "Дунавски лебед". На 24 јуни 1861 година во Загреб излезе Зборникот на народни песни и умотворби на браќата Димитар и Константин Миладинови. Роден е во Струга, во 1830 година.

1871.- Прускиот крал Вилхелм Први во Версај, кај Париз, е прогласен  за прв цар на обединетото Германско царство. Под водството на канцеларот Ото фон Бизмарк Прусија ги обедини разните германски држави. Германија тогаш и го наметна мировниот договор на поразена Франција присвојувајќи ги од неа Алзас и Лорен (Лотаргингија).

1882.- Роден е англискиот писател Ален Александр Милн, автор на многу популарни романи за деца. Дела: романите „Кога бевме многу млади“, „Вини Пу“, „Куќата на Пуовиот агол“, „Сега сме шестмина“.

1886.- Роден е францускиот вајар и сликар од руско потекло Антоан Певзнер, еден од најистакнатите претставници на движењето на руските конструктивисти. Студираше во Киев и во Петроград, а во Франција емигрира во 1923 година. Создаваше во манир на апстрактен конструктивизам, но подоцна експериментираше со динамични спирални конструкции и ритмички развиени објекти.

1892.- Роден е американскиот филмски глумец, симпатичниот дебелко Оливер Норвел Харди кој заедно со Стен Лорел и сега ја засмејуваат публиката во целиот свет. Филмови: „Ние од Оксфорд“, „Двајца добри другари“ , „Голема работа“, „Нашата жена“, „На Дивиот запад“.

1896.- Во Париз умре Пол Верлен, француски поет, кој значително влијаеше врз симболичната школа. Песните му се непосредни, полни со лиризам и музика. Роден е во Мета, на 30 март 1844 година.

1904.- Роден е американскиот филмски глумец од англиско потекло Арчибалд Александер Лич, познат како Кери Грант, кој се истакна како врвен комичар во комедиите на Хаурад Хокс, но и како толкувач на карактерни улоги во филмови на Алфред Хичкок. Филмови: „Страотна вистина“, Само анѓелите имаат крилја“, „Филаделфиска приказна“, „Осомничен“, „Ден и ноќ“, „Мајмунски работи“, „Држете го крадецот!“, „Север-северозапад“ и други.

1913.- Роден е американскиот театарски и филмски глумец Дејвид Даниел Камински, познат како Дени Кеј, врвен комичар кој се ангажираше и во УНИЦЕФ, агенција на ОН за помош на децата. Филмови: „Чудо од човек“, „Момчето од Бруклин“, „Се роди песната“, „Тајниот живот на Волтер Мити“, „Ревизор“ и други.  

1916.- Во Прилеп е роден Волче Наумчески, македонски писател. Основно образование и Трговско училиште заврши во Прилеп. Поради материјалната необезбеденост мораше да го прекине школувањето и да работи како занаетчија. Со книжевна работа почна да се занимава во 1936 година, а напоредно со тоа и со револуционерна дејност. Подоцна замина во Софија, каде што стана член на Македонскиот литературен кружок. Во 1939 година ја обрајви првата стихозбирка на македонски јазик „Иди пролет“, отпечатена во Битола. Учесник е во НОБ на Македонија од 1941 година, кога уредуваше повеќе партизански весници. По војната објави голем број стихозбирки за деца. Умре во Скопје, на 20 март 1980 година.

1919.- Францускиот претседател на влада Жорж Клемансо ја отвори Версајската мировна конференција по победата на силите на Антантата врз Централните сили во Првата светска војна. На собирот на 27 претставници на државите победнички право на одлучување имаа само Велика Британија, САД и Италија. Останатите земји во расправата учествуваа единствено за прашања кои се однесуваат директно на нив самите, додека на победените држави ултимативно им наметнуваа услови. Со Мировниот договор потпишан на 28 јуни 1919 година Германија ја презеде одговорноста за војната, се обврза да ги исплати воените штети и и беше забрането вооружувањето. Беа создадени новите држави Полска, Унгарија, Чехословачка, Естонија, Летонија, Литванија и Кралството на Србите, Хрватите и Словенците.

1923.- Во Дебар е роден Љутви Руси, прозаист од албанска националност во Македонија. Негови најзначајни дела се „Партизански приказни“, „Калење“, „Ибе Паликуќа“, „Двајца другари“, „Сомневање“, „Лиман Каба“ и „Глувонемиот“. Од македонски на албански јазик го преведе делото „Везилка“ од Блаже Конески. Умре во Скопје, на 28 февруари 1981 година.

1936.- Во Лондон умре Радјард Киплинг, англиски писател. Извонредно ја познаваше таинствената Индија и пишуваше книги за деца со тематика од животинскиот свет и природата воопшто. Негови познати дела се "Вистински приказни", "Книга за џунглата", "Ким", "Храбрите капетани" и други. Во 1907 година ја доби Нобеловата награда за книжевност. Роден е во Бомбај, на 30 декември 1865 година.

1943.- Советските трупи во Втората светска војна, по седумдневни  борби со германските сили, успеаја да го олабават обрачот околу Ленинград кој Германците го создадоа пред 16 месеци.

1977.- Во најголемата железничка несреќа во Австралија, во Сиднеј загинаа најмалку 18 луѓе кога локомотива удри во мост кој потоа падна врз патнички воз.

1987.- Во Рим умре Ренато Гутузо, најголемиот современ италијански сликар. Роден е во Багерија кај Палермо, во 1912 година.

1991.- Парламентот на Јордан ги осуди воздушните напади на Ирак во операцијата "Пустинска бура" и ги повика арапските и исламските земји на акција против интересите на САД и на државите кои учествуваат во бомбардирањето на ирачките цели. Истиот ден, Ирак истрела осум ракети "скад" врз Израел, во обид да ја вовлече еверејската држава во војната во Заливот.

1992.- Самонаречената турска Република Северен Кипар ја призна независноста на Република Македонија.

1993.- Владата на Република Македонија донесе одлука за воспоставување на дипломатски односи на Република Македонија со Република Белорусија.

1995.- Струмица стана членка на Федерацијата на карневалските градови.

1995.- Република Молдавија ја призна Република Македонија.

1996.- Владејачката социјалистичка партија во Грција (ПАСОК) го избра Костас Симитис за премиер на Грција. Основачот на ПАСОК, Андреас Папандреу поднесе оставка на функцијата поради нарушена здравствена состојба.

1997.- Австрискиот канцелар Франц Враницки по 11 години служба поднесе оставка на функцијата.

2000.- Поранешниот германски канцелар Хелмут Кол поднесе оставка на местото почесен претседател на Демохристијанската унија поради финансиски скандал односно противзаконско собирање парични донации додека ја предводеше германската Влада.

2001.- Претседателот на Конго Лоран Кабила официјално беше прогласен за мртов, два дена откако во него пукаше еден од неговите телохранители.  

2004.- Во експлозија на автомобил-бомба пред седиштето на привремената администрација на САД во Багдад загинаа најмалку 25 луѓе.

1628.- Роден е францускиот писател Шарл Перо, автор на прочуените збирки бајки „Вилински приказни“, „Мачорот во чизми“, „Црвенкапа“, „Заспаната убавица“ и други.

1746.- Во Цирих е роден Јохан Хајнрих Песталоци, швајцарски педагог и реформатор. Познати се неговите дела „Како Гертруда ги учи своите деца“, „Линхард и Гертруда“, „Лебедова песна и други“. Умре во Бруг, на 17 февруари 1827 година.

1773.- Во Чарлстон во Јужна Каролина е основан првиот музеј во САД.

1829.- Умре германскиот писател Фридрих фон Шлегел, најзначаен теоретичар на германскиот романтизам и еден од првите европски модернисти. Дела:  „Луцинда“, „Историја на старата и новата книжевност“ (еден од првите прегледи на светската литература).

1839.- Францускиот сликар Едгар Дега го прикажа во Париз својот пронајдок - фотографирање со помош на сребрени или посребрени бакарни плочки покриени со пласт од јодит на сребро. Ова беше првата фотографска постапка, наречена според својот пронаоѓач дегеротипија, што овозможи да се добие еден позитив со помош на живина пареа.

1852.- Роден е францускиот маршал Жозеф Жак Сезер Жофр, творец на воениот план на Франција во Првата светска војна и победник во битката на Марни во 1914 година. Кон крајот на 1916 година сменет е од функцијата главен командант на француската армија поради неуспехот во операциите во 1915 и во 1916 година.

1876.- Во Сан Франциско е роден Џек Лондон (вистинското име му е Џон Грифит), американски писател, социјалист, наречен американски Горки поради симпатиите спрема луѓето од дното. Најпознати негови дела се "Железна пета", "Мартин Идн", "Луѓе од бездната", "Кралот алкохол", "Повик на дивината", "Морски волк", "Белиот песјак". Умре во Глен Елен, на 22 ноември 1916 година.

1876.- Роден е италијанскиот композитор од германско потекло Ермано Волф-Ферари, обновувач на италијанската комична опера, кој компонираше главно според комедиите на италијанскиот писател Карло Голдони. Компонираше и инструментални композиции и кантати. Дела: оперите „Четворицата грубијани“, „Љубопитни жени“, „Школо за очуви“, „Сузанина тајна“.  

1878.- Роден е унгарскиот писател Геренц Молнар, творец на публистичкиот стил во унгарската литература, кој со романот „Јунаците од Павловата улица“ создаде класично дело за младинската книжевност. Дела: драми и комедии „Лилиом“, „Волк“, „Гардист“, „Црвена воденица“, „Чудо меѓу брдата“, „Лебед“, „Олимпија“, „Игра во дворецот“.

1893.- Роден е германскиот воен злосторник Херман Вилхелм Геринг, рајхсмаршал во Третиот рајх и основач на злогласната нацистичка политичка полиција Гестапо. Познат е и како организатор на незапаметените кражби на културното благо ширум окупираната Европа. Како министер за воздухопловство беше одговорен за бомбардирање на незаштитените градови и масовното страдање на цивилите во Втората светска војна. По смртната пресуда која заради воените злосторства му ја изрече Меѓународниот суд во Нирнберг, се самоуби во октомври во 1946 година, испивајќи отров.

1899.- Роден е швајцарскиот биохемичар Паул Херман Милер, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1948 година, кој го откри инсектицидот DDT.

1915.- Претседателскиот дом на САД го отфрли предлогот жените да добијат право на глас.

1932.- Хети Каравај, демократ од Арканзас, стана првата жена избрана во американскиот Сенат.

1944.- Британскиот премиер Винстон Черчил и францускиот генерал Шарл де Гол, се состанаа во Маракеш, во Мароко и разговараа за сојузничките воени операции.

1945.- Во текот на жестоките борби во Ардените, советските сили тргнаа во голема офанзива против Третиот рајх. Челичниот валјак брзо ја проби непријателската одбрана во длабочина од 150 километри, а на 3 февруари првите советски тенкови стигнаа до Кистрин и Франкфурт, само 80 километри од Берлин.

1964.- Со симнувањето на султанот во Занзибар, по еден месец, бидејќи островската африканска држава во Индискиот Океан стана независна, заврши востанието и беше прогласена за република со претседателот Абеид Каруме. Занзибар четири месеци подоцна се обедини со Тангањика и Танзанија.

1964.- Во Скопје е основан Музејот на современа уметност. Прв директор беше Борис Петковски.

1964.- Умре Франц Кимовец, словенечки композитор и мелограф, уредник на музичкото списание „Певец“ и музички критичар. Роден е во 1877 година.

1976.- Умре англиската писателка Агата Кристи, автор на многу детективски романи, но и на драмски дела. Напиша и необично интересна автобиографија. Дела: „Убиството на Роџер Ајкрофт“, „Леш во саркофаг“, „Убиство во Ориент експрес“, „Никотин“, „Отворени карти“, „Убиство во Месопотамија“ и други.

1978.- Советскиот вселенски брод „Сојуз 27“ се спои со системот „Сојуз 6 - Сојуз 26“ со што за првпат околу Земјината орбита е создаден пилотиран научно-истражувачки комплекс што го сочинуваат орбитална станица и два транспортни брода.

1986.- Во Сан Франциско умре Боб Кауфман, наречен „Црниот Рамбо“. Беше еден од основачите на бит-поезијата. Роден е во 1926 година.

1987.- Во Москва умре Анатолиј Ефрос, познат советски режисер. Неговите режии повеќе од три децении го свртуваа вниманието на публиката како во Советскиот Сојуз, така и во земјите во кои гостуваа претставите од БИТЕФ. Во 1985 година во Скопје настапи и ансамблот на театарот "Таганка" од Москва со три претстави во режија на Ефрос: "На дното" од Горки, "Вишновата градина" од Чехов и "Војната нема женско лице". Роден е во 1925 година.

1987.- Во Битола умре Васка Бошкова, артистка на Народниот театар во Битола и една од пионерките на овој драмски ансамбл. На сцената стапи со неполни 17 години, а нејзиниот прв поголем успех беше улогата на Петрунела во Држиќевиот „Дундо Марое“. Родена е во 1926 година.

1990.- Романскиот претседател Јон Илиеску соопшти дека Комунистичката партија на Романија е ставена вон законот.

1990.- Во манастирот "Свети Гаврил Лесновски", умре епископот велички Гаврил (Парнаџиев). Роден е во Штип, на 10 март 1926 година.

1991.- Американскиот Конгрес му одобри на претседателот Џорџ Буш со воена сила да ја отстрани ирачката армија од Кувајт.

1992.- Алжирската влада ден по оставката на шефот на државата Бенџедид Шади ја одложи втората рунда од парламентарните избори, образложувајќи го тоа „со неможност да продолжи изборниот процес“. На изборите водеше исламскиот Фронт на националниот спас, а исламистите на тоа набрзо одговорија со терористички напади.

1993.- Во Скопје умре Чедо Јакимовски, македонски писател и новинар. Автор е на книгите „Нарциса“, „Лажно море“ и „Халеевата комета“. Роден е во Кратово, на 22 февруари 1940 година.

1995.- Во Скопје умре Климе Савин, македонски пливачки маратонец и спортски работник. Роден е на 19 јануари 1941 година.

1998.- Канаѓанката Луиз Решет е наименувана за заменик на генералниот секретар на Обединетите нации, функција која дотогаш не постоеше во светската организација.

1998.- Германија востанови фонд од 200 милиони марки заради обесштетување на околу 18.000 Евреи од источноевропските земји, жртви на нацизмот во Втората светска војна.

2000.- Турската влада ја одложи смртната казна со бесење на к*рдскиот бунтовник Абдулах Оџалан.

2000.- Велика Британија им дозволи на хомосексуалците да работат во службите на оружените сили.

2002.- Во њујоршката болница „Синај“ умре некогашниот државен секретар на САД Сајрус Венс (84). Во 1991 година беше на функцијата специјален пратеник на генералниот секретар на Обединетите нации Хавиер Перес де Куљеар во поранешна Југославија.

2004.- Во Скопје умре Благоја Ѓорѓиоски - Лактински, македонски писател и новинар. Автор е на книгата „Атом на мојата постела“. Роден е во селото Лактиње, Охридско, на 10 март 1942 година.

2005.- Европскиот парламент го ратификуваше Уставот на Европската унија.

2006.- Во стамбедо меѓу верниците, на последниот ден на молитвените обреди во Мина, источно од светиот град Мека, загинаа 363 луѓе, а повеќе од 200 беа повредени.

2006.- Турчинот Мехмет Али Агџа, кој во 1981 година се обиде да го убие папата Јован Павле Втори, е пуштен на слобода по одлежани скоро 25 години затвор во италијански и турски затвори заради атентат врз папата и убиство на турски новинар.

2008.- Армиски хеликоптер Ми-17 околу пладне се урна во селото Блаце кај Катланово. Хеликоптерот се урна на само 50-ина метри од последните куќи во селото. Во услови на намалена видливост, поради маглата, хеликоптерот ја започна постапката за слетување на аеродромот „Александар Велики“. На стравотниот пад на армискиот хеликоптер му претходеше експлозија. Нема жртви од мештаните. Во несреќата нема преживеани. Загинаа потполковник Тони Спасовски, водник Александар Васиќ, водник Александар Тасковски, заставник Тони Давитковски, постар водник Јанко Шириќ, мајор Горан Ристовски, десетар Златко Вељановски, капетан Бране Спасовски, водник Мики Ивановски, заставник Славчо Василев и капетан Игор Ѓоревски. Единаесетмината мировници се враќаа од мисијата АЛТЕА во Босна и Херцеговина.