Југоносталгичар сум...признавам

Хронологија на поважните настани:

- Јануари 1987 - општинските раководители во Струга навестуваат дека ќе се употреби и сила за да се реши комуналниот проблем со водата.

- 15 мај 1987 година, во Струга, меѓу општинското раководство и претставниците на Вевчани е постигнат договор за решавање на проблемот на водоснабдувањето и изградба на резервоар за вода во Вевчани.

- 26 мај 1987, работите започнуваат ненајавено, без почитување на постигнатиот договор и со интервенција на специјалната полиција против народот. Медиумите - "Борба", "Новости", "Политика" и "Дело" објавија вести за интервенцијата

- Вевчанските печалбари и вевчанци што живеат на просторите на Југославија, организирано упатуваат телеграми со протести против насилството што власта го прави во Вевчани

- 12 јуни 1987 - Претседателството на ЦК СКМ донесува заклучоци со кои Вевчани се анатемисува како непријателско гнездо и со кои се охрабрува општинското раководство да ги засили притисоците.

- Информативниот молк силно е разбиен со писмата на вевчанци објавени во "Политика" (7 јуни) и "Борба" (22 јуни).

- Месната заедница, партиската и другите ограноци на политичките организации во Вевчани ги отфрлаат ставовите на ЦК СКМ.

- 23 јуни 1987 Вевчанки, бараат прием кај Лазар Мојсов, тогаш претседател на претседателството на СФРЈ. Наместо Мојсов ги прими шефот на кабинетот.

- Летото 1987 година, постојано се вршат политички и полициски притисоци врз Вевчани - Претседателството на ЦК СКМ, Општинскиот комитет на СК на Струга, како и другите ограноци на политичките организации вршат притисок за диференцијација, а полицијата е постојано и премасовно присутна на сите јавни места.

- 6 август - најава за интервенција на водоводот и предупредувачко доаѓање на полицијата.

- 7 август - Започнување на градежните работи со силна полициска интервенција против народот - со тепање на жени, деца и со употреба на електрични палки.

- Младинците започнаа штрајк со глад.

- Започнува мирниот протест на Вевчанци ширум светот.

- Вевчанци се подготвуваат за барање на правда пред сојузните институции, пред се во Собранието на СФРЈ, а на 8 септември, група од 27 вевчанци е примена во Сојузниот собор на Собранието

- 25 септември - Организацијата на СКМ од Вевчани дефинитивно и официјално ја отфрла Информацијата на ЦК СКМ

- "Вевчанска вечер" во Белград

- 11 - 18 јануари 1988 година - Печалбарски денови, гости: Коле Чашуле, Гертруда Мунитиќ, поети од Словенија, Србија, Црна Гора, екипата на "Дунав- филм", се снима документарниот филм на Крсто Шканата "Благодариме на слободата". Хит е беџот на вајарот Воја Василијевиќ. Власта го запленува беџот кај ќе стигне, а на охридскиот аеродром му го одзема беџот на директорот на "Дунав - филм" Никола - Тоља Вучиниќ и му издава потврда за запленетиот "непријателски" беџ.

- 27 март 1988, Белград - Документарниот филм "Благодариме на слободата" на фестивалот на докуметарни филмови ја добива највисоката награда и е прикажан во преполната сала на Домот на синдикатите

- 25/26 мај 1988 Концерт на Бора Ѓорѓевиќ, на првата годишнина од интервенцијата на 26 мај 1987 година.

- Лето 1988 година, телеграма на вевчанската младинска организација со поддршка на словенечката младина

- 7 август 1988 - Августовски денови на културата, протестен марш, настап на Михаило Србакоски и Анастас Мукоски, претстава на Младинскиот алтернативен театар од Словенија, промоција на книгата "Вевчани кој ќе ги измие рацете" од Жарко Рајковиќ, изложба на фотографии со сцени од насилството врз Вевчани.

- Вевчани врие од новинари, голем број интелектуалци, некои и од Македонија, кои ја изразуваат својата поддршка, а на Струшкуте вечери на поезијата протести на интелектуалците против власта и репресијата.

- Јануари 1989 - Печалбарски денови, гости: Јадранка Јовановиќ, првенец на Белградската опера, филмска вечер посветена на Крсто Шканата, уметничка изложба, изведена е претставата "Лазарево писмо" од страна Факултетот за драмска уметност. Рецитал на Бора Ѓорѓевиќ.

- 17 јануари - општинското раководство се обидува да изнуди компромис

- 23 и 24 јануари - протестен митинг пред Општинскиот комитет на СК на Струга: се бара дефинитивно утврдување на одговорноста за полициските интервенции и симнување на етикетите фрлени врз Вевчани, како и сменување на одговорните функционери.

- 30 јануари - прием на делегација од Вевчани во Собранието на Македонија, кај претседателот Вулнет Старова. Се бара Собранието да ја утврди одговорноста

- 30 март 1989, вевчанска делегација кај тогашниот претседател на ЦК СКМ, Јаков Лазароски: се бара повлекување на оценките на ЦК СКМ и смена на инспираторите на случајот во Струга, како и на наредбодавците на полициската ингтервенција.

- 4 мај - Протестен митинг во Струга. По долги перипетии и притисоци да не се организира, митингот продолжи во Скопје на 5 мај. На народот од Вевчани, на кој му се придружија голем број на граѓани од Скопје, му се обрати Васил Радиноски и ги посочи барањата за утврдување на одговорноста и за симнување на партиските заклучоци против Вевчани. Највисокото државно партиско раководство, на чело со Јаков Лазароски, излезе пред народот и вербално го осуди насилството, најавувајќи смени на одговорните функционери.

- 9 мај - Седница на ЦК СКМ - осуда на примената на сила

- Августовски денови на културата - гости голем број писатели и интелектуалци. Македонските писатели се поприсутни во Вевчани.

- 26 август - Поетски митинг на учесниците на СВП

- Септември 1989 - вевчанските комунисти бараат во листите за нови функционери да не бидат вклучени - Јаков Лазаровски, Михаил Данев, Ленче Софрониевска, Димитар Трпеновски, Глигорие Гоговски, Милан Панчевски, Драгољуб Ставрев и други дотогашни функционери, вмешани во вевчанскиот случај.

- Надлежниот одбор на Собранието на Македонија, потврди дека интервенцијата на полицијата во Вевчани е незаконита, дека не се почитувани овластувањата, а градежните работи на водоводот започнати без соодветна документација.

- 9 август 1990 - откриена "Плочата на срамот". Одржан мирниот протест, а главен гостин беше Викторија Поточник, од Словенија, делегат кој го иницираше расчистувањето на вевчанскиот случај во Собранието на Југославија.

- 9 август 1990 - Новиот лидер на СКМ, Петар Гошев, на неформален начин во име на партијата, се извини на Вевчани, промовирајќи ја "Декларацијата за човекови права".