На денешен Ден

1660.- Во Мадрид умре Диего Родригес де Силва Веласкес, еден од најпознатите шпански и светски сликари. Неговите дела се одраз на генијалноста на уметникот, кој екстатичниот барок и мистицизмот на своето време ги надмина со духот на критичкиот реализам. Најпознати негови дела се "Дворски дами", "Предавањето на Бреда" (наречено и "Копја"), "Венера со огледало" и "Ткајачи на килими". Роден е во Севилја, на 6.06.1599 година.

1816.- Францускиот лекар Рене Ленак го измисли стетоскопот. Овој инструмент за слушање на работата на срцето и белите дробови по неколку усовршувања стана составен дел на инструментите на секој лекар.

1830.- Француското Собрание го избра Луј Филип за крал на Франција, после падот на Шарл Десетти Бурбонски во Јулската револуција. Новиот монарх стана познат како „кралот граѓанин“.

1858.- Кралицата Викторија Прва ја избра Отава за престолнина на британскиот доминион Канада.

1895.- Во Венеција, Италија е отворена првата меѓународна изложба на модерната уметност, која оттогаш се одржува секоја втора година.

1900.- Умре Вилхелм Либкнехт, германски револуционер. Тој е еден од основачите на Втората Интернационала во 1869 година. Роден е во 1826 година.

1957.- Умре американскиот филмски актер Оливер Норвел Нарди, симпатичниот „дебелко“, чиј неповторлив хумор во пар со Стен Лорел и сега ја засмејуваат публиката ширум светот. Тој глумеше во филмовите „Ние од Оксфорд“, „Двајца добри другари“, „Голема работа“, „Наша жена“, „На дивиот запад“ и други.

1960.- Брегот на Слоновата коска прогласи независност од Франција.

1987.- Во Дојран умре Михајло Апостолски, генерален полковник, народен херој, академик. Во НОВ на Македонија стана командант на покраинскиот односно на Главниот штаб на НОВ и на партизанските одреди на Македонија со која успешно раководеше се до ослободувањето на земјата. Тој е еден од двигателите и основоположниците на современата македонска историографија преку која ја изнесуваше вистината за историјата, културата и самобитноста на македонскиот народ. Роден е во Штип, на 08.11.1906 година.

1989.- Во Скопје умре Ристо Калчевски, истакнат македонски сликар и ликовен педагог. Роден е во Прилеп, во 1933 година.

2002.- Меѓународниот монетарен фонд за економско опоравување на Бразил му одобри кредит од 30 милијарди долари, што е најголем износ во историјата на таа меѓународна финансиска институција.

2003.- Индонезискиот суд му изрече смртна казна на исламскиот терорист Амрозиј, вмешан во бомбашки напад на островот Бали во 2002 година во кој загинаа 202 луѓе, главно странски туристи.

916.- Во Охрид умре свети Климент Охридски, родоначалник на Македонската литература и на црковното беседништво, прв оргинален словенски и македонски поет, говорник, преведувач, прв епископ словенски и македонски на Балканот, но и заштитник на Охрид. Роден е во Охрид, околу 840 година.

1873.- Во Скопје од Солун пристигна првиот воз. Македонија стана една од ретките земји во светот во која беше изградена железничка линија, само 50 години по пуштањето во работата на првата локомотива во светот.

1883.- Во Велес е роден Панко Брашнаров, македонски национален деец, народен учител, хуманист, воденичар и најстар пратеник на првото заседание на АСНОМ, прв доверител на правата привремена Влада на македонија, иницијатор за формирање на првата новинска агенција во Македонија и најблизок соработник на Методија Андонов Ченто. Умре на Голи Оток во т.н. „Болница на работилиштето мермер“, на 13.07.1951 година.

1919.- Во Монтекатини умре Руџеро Леонкавало, италијански композитор, претставник на веристичкиот правец во италијанската музика. Негово значајно дело е операта "Палјачи", која зборува за животот на една патувачка артистичка дружина. Роден е во Неапол, на 8.05.1858 година.

1945.- Воздушните сили на САД ја фрлија и втората атомска бомба (првата ја фрлија врз Хирошима, на 6.08.1945 година), врз јапонскиот град Нагасаки, кој беше урнат до темел. Притоа, загинаа околу 36.000 жители, повеќе од 40.000 беа поврдени, а во пожарот изгореа повеќе од 20.000 куќи. Шест денови по атомската експлозија, јапонскиот цар Хирохито ја објави безусловната капитулација на Јапонија.

1962.- Умре Херман Хесе, германски писател. Најпознати негови романи се "Игра со стаклени перли", "Демијан", "Сидарта" и "Степскиот волк". Во 1946 година ја доби Нобеловата награда за литература. Роден е на 2.07.1877 година.

1969.-  Во Љубљана умре Тоне Сечишкар, словенечки писател. Меѓу неговите најпознати дела се „Тробовле“, „Песни на исчекување“, „Заринканиот брод“, „Во пазувите на татковината“, „Трстјанскиот пат“ и „Дружината на синиот галеб“. Роден е во Љубљана на 01.04.1900 година.

1993.- Во Битола во Медицинскиот центар „Д-р Трифун Пановски“ е родено првото дете од епрувета во Република Македонија.

2001.- Во Тетово во борба против албанските терористи загина полицаецот Душко Синадиновски, роден во 1960 година од село Ратае, Тетовско.

1858.- Роден е холандскиот лекар Кристијан Ајкман, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1929 година, пронаоѓач на причинителот на болеста бери-бери. Нобеловата награда ја доби за откривањето на витаминот Б.

1941.- Британскиот премиер Винстон Черчил и претседателот на САД Франклин Рузвелт се сретнаа на еден брод во Атлантикот, каде што ја формулираа и на 14 август ја потпишаа прочуената "Атланска повелба", чии начела ги прифатија и Обединетите нации во својата Декларација во 1945 година. Во повелбата меѓу другото се истакнува дека територијалната промена мора да биде во согласност со слободно изразената волја на народот, народите имаат право да си избираат за себе облик на владеење по волја и тоа право треба да им се врати на сите, и се предупредува дека народите во светот мораат да се откажат од употребата на сила.

1949.- Во непосредна близина на селото Брезница, Егејска Македонија во моментот кога меѓу ДАГ и монархофашистичката кралска армија се водеше тешка борба загина Крсто Мангов, македонски револуционер и борец за национална слобода и социјални права на македонскиот народ. Роден е во селото Д' мбени, Костурско, во 1912 година.

1952.- На јорданскиот престол стапи кралот Хусеин откако неговиот татко кралот Талал е тргнат од престолот поради сенилност.

1960.- Чад, држава во Африка која беше во составот на Француска Екваторијална Африка, се здоби со независност.

1962.- Лансирани се советските вселенски бродови „Васток - 3“ и „Васток - 4“ со астронаутите Николаев и Попович. Тоа беше прв повеќедневен групен лет во вселената и траеше до 15 август.

1980.- Во Скопје умре Хаџи Николов, македонски музички педагог и композитор. Тој и припаѓа на постарата македонска генерација на композитори кој целокупната дејност ја насочуваше кон негување и музичка обработка на македонските народни песни. Роден е во Скопје, на 18.04.1909 година.

1987.- Во Охрид умре Живко Чинго, истакнат македонски прозаист и драмски писател. Неговите зборки раскази "Пасквелија", "Нова Пасквелија", романите "Сребрените снегови", "Големата вода", драмите "Кенгурски скок", "Макавејски празници" и други, му обезбедија едно од врвните места во современата македонска проза и драмска литература. Роден е во селото Велгошти, охридско, на 13.08.1936 година.

1992.- Со одлука на Собранието на Република Македонија се усвоени знамето (црвено со златно-жолто сонце, со осум основни и осум споредни сончеви зраци кое беше во сила до 5.10.1995 година, кога е сменето во црвено со златно-жолто сонце, со осум сончеви зраци... и химната „Денес над Македонија“ на Република Македонија.

1993.- Пакистан ја призна Република Македонија.

1996.- Умре чешкиот диригент и композитор Рафаел Јероним Кубелик кој во 1934 година, на 20-годишна возраст, почна да диригира со Чешката филхармонија.

2003.- НАТО ја презеде командата над 5.000 војници на меѓународните сили за помош и безбедност во Авганистан, што е прва мисија надвор од Европа во историјата на тој воено-политички сојуз.

1624.- Францускиот крал Луј Тринаесетти за прв министер го постави кардинал Арман Жан ди Плеси Ришелје.

1826.- Умре францускиот лекар Рене Теофил Јасинт Ленак, кој во 1819 година го измислил стетоскопот.

1863.- Во Париз умре Ежен Делакроа, француски сликар, главен претставник на романтиамот, продолжувач на традицијата Рубенс. Остави дела кои се одликуваат со темперамент и со драматичност. Роден е во Шарентон Сен Морис, на 26.04.1798 година.

1899.- Во Лентостаун, во близина на Лондон, е роден Алфред Џозеф Хичкок, британски филмски режисер. Светска слава доби со филмовите од криминалистички жанр, страв и ужас. Негови најпознати филмови се "Триесет и девет скали", "Тајниот агент", "Човекот кој многу знаеше", "Ребека", "Аферата Парадин", "Птици", "Психо" и други. Умре во Лос Анџелес, на 29.04.1980 година.

1903.- Во месноста Мечкин Камен, близу до Крушево, македонскиот војвода Питу Гули го распореди својот одред и со к*ршуми ги пречекуваше јуришите на турската војска. Во епопејата на Мечкин Камен херојски загинаа Питу Гули, двајцата негови знаменосци Ѓорѓи Димев и Нове Сугаре и 40-тина македонски востаници. Питу Гули е роден во Крушево, во 1865 година.

1912.- Умре Жил Масне, француски композитор. Компонирал 20 опери, главно со лирска тематија, од кои најпознати се "Мантон", "Вертер" и "Дон Кихот". Роден е на 12.05.1842 година.

1914.- Франција во Првата светска војна и објави војна на Австро-Унгарија.

1916.- Во Ресен е роден Радослав К.Петковски, македонски писател. Основна тема на неговите дела е животот на луѓето што се борат за основна егзистенција. Главни негови дела се збирките раскази „Рибарот Климе“ и „Рашанец“. Умре во Охрид, на 26.10.1955 година.

1923.- Мустафа Кемал Паша, наречен Ататурк (татко на Турција") стана прв претседател на Турската Република. Учествуваше во движењето на младотурците. Во Битола заврши виша воена школа, а во Цариград-Генералштабна академија и беше еден од активните борци против султанската автократија. Како претседател на Турската Република спроведе прогресивни реформи. Роден е во Солун, во 1881 година, а умре во 1938 година.

1961.- Границата меѓу Источен и Западен Берлин кај Бранденбуршката капија е затворена, што беше најава за изградба на Берлинскиот ѕид. 

1995.- Умре д-р Душан Манаковиќ, еден од најпознатите македонски географи и основоположник на современата геоморфологија и спелеологија.

1995.- Во Софија умре Симеон Гугуловски, македонски оперски уметник и солист на Операта при МНТ во Скопје. Роден е во Солун, во 1941 година.

2001.- Во Скопје е потпишан Охридскиот рамковен договор, политички документ за решавање на кризата во Република Македонија. Документот го потпишаа претседателот на Република Македонија, Борис Трајковски и четворицата партиски лидери - на ВМРО-ДПМНЕ, Љубчо Георгиевски, на СДСМ, Бранко Црвенковски, на ДПА, Арбен Џафери и на ПДП, Имер Имери. На потпишувањето на документот присуствуваа и високи меѓународни претставници.

2003.- Либија се согласи да исплати 2,7 милијарди долари на семејствата на 270 луѓе кои загинаа во експлозија на бомба во авион на компанијата „Пан Америкен“ над Локерби во Шкотска во 1988 година.

1642.- Во Болоња умре Гвидо Рени, италијански сликар, припадник на болоњската барокна школа. Роден е на 4.11.1575 година.

1812.- Во битката кај Смоленск, Наполеон Бонапарта ја порази руската царска војска и продолжи да напредува кон Москва.

1814.- Во Нови Винодолски е роден Иван Мажураниќ, хрватски поет, борец против насилството. Автор е на прочуениот еп "Смртта на Смаил-ага Ченгиќ. Умре во Загреб, на 4.08.1890 година.

1850.- Умре францускиот писател Оноре де Балзак, автор на околу 100 книги и повеќе од 2.000 ликови. Ги напиша романите „Евгенија Гранде“, „Чичко Горио“, „Гопсек“, „Изгубени илузии“, „Шуани“ и други.

1896.- Француските колонијални трупи го опколија Мадагаскар (остров во Африка) и го прогласија за своја колонија. Мадагаскар стекна независност во 1960 година.

1903.- Во Крушево е роден Никола Мартиноски, познат македонски ликовен уметник, педагог и академик. Тој е еден од основачите и прв директор на Уметничкото училиште во Скопје. Неговите уметнички дела се наоѓаат во колекциите на повеќе музеи и галерии, како и во голем број приватни колекции во земјата и странство. Умре во Скопје, на 7.02.1973 година.

1903.- Малата светиниколска чета на војводите Боби Стојчев и Никола Пушкаров која беше составена од 50 борци од Штипско, Кумановско и од Велешко, падна во заседа на турската војска и при тоа водеше едночасовна борба над Ѓуришкиот манастир, кај селото Градиште, Кумановско. Во судирот беше убиен Тодор Мирасчиев од Штип, беа ранети тројца борци, а загинаа девет турски војници.

1908.- Роден е францускиот државник и правник Едгар Фор, кој како обвинител ја претстави Франција на судењето на германските воени злосторници во Нирнберг после Втората светска војна. Беше премиер на Франција во 1952, 1955 и 1956 година и неколку пати министер од 1958 до 1969 година.

1943.- На Славеј Планина, Дебарца, од припадници на Битолско-преспанскиот НОП одред „Даме Груев“, од Велешкиот НОП одред „Димитар Влахов“, од Прилепскиот НОП одред „Ѓорче Петров“ и од новодојдени борци од територијата на Дебарца, е формиран Првиот македонски НОП баталјон Мирче Ацев. 

1964.- На спортистите од Јужна Африка им е забрането да учествуваат на Олимписките игри поради политиката на апартхејдот во таа земја.

1966.- Започна "Културната револуција" во НР Кина.

1993.- За првпат е прославен Денот на Армијата на Република Македонија-18 август, прогласен со одлука на Владата на Република Македонија од 3.06.1993 година.

1993.- САД му соопштија на Судан дека е ставен на списокот на земји кои го поддржуваат меѓународниот тероризам. 

1994.- Најмалку 150 луѓе загинаа во земјотрес во областа Маскара во северозападниот дел на Алжир.

1998.- Во Скопје умре д-р Андреа Мишковски, специјалист по општа и пластична хирургија, долгогодишен директор на Клиниката за пластична и реконструктивна хирургија и генерален директор на Хирушките клиники при Медицинскиот факултет во Скопје. Роден е во Куманово, во 1932 година.

1741.- Рускиот морепловец со данско потекло Витус Јонас Беринг ја откри Аљаска.

1847.- Роден е Болеслав Прус (вистинското име му е Александар Гловацки), полски писател и еден од најзначајните претставници на полскиот реализам. Во своите дела ја опишува борбата на полскиот народ против германизацијата. Негови познати дела се романите "Кукла", "Мртва стража", "Фараон" и "Вал се враќа", како и расказите "Јакубинскиот сон" и "Проклета среќа". Умре на 19.05.1912 година.

1849.- Роден е францускиот историчар Ернест Дени основач на Словенскиот институт во Париз, професор на Сорбона во Париз, кој ја изучувал историјата на Словените, особено средновековното хуситско движење во Чешка, историјата на Словаците и јужните Словени.

1854.- Умре Вилхелм Шелинг, германски филозоф, последен претставник на германската класична идеалистичка филозофија. Во своето учење го поврзуваше Фихтеовиот идеализам со Спиновиот пантеизам. Најпознати негови дела се "Идеја за филозофијата на природата", "Систем на трансцеденталниот идеализам" и "Филозофија на уметноста". Роден е на 27.01.1775 година.

1914.- Германската армија во Првата светска војна после жестоките борби и неочекувано големиот отпор од страна на белгиските трупи го зазела Брисел.

1935.- Во Москва заврши Седмиот конгрес на Коминтерната, на кој беше извршена анализа на меѓународната ситуација и беше укажано дека на сите слободарски и демократски сили во светот им се заканува опасност од фашизмот. Конгресот им препорача на комунистичките партии да пристапат кон формирање на народни фронтови за борба против фашистичката агресија.

1944.- Роден е индискиот државник Раџив Ганди, премиер на Индија од 1984 до ноември 1989 година кога и загубил на изборите. Убиен е на 21 мај 1991 година во атентат во текот на предизборната кампања, исто како и неговата мајка Индира која како премиер е убиена во атентат во 1984 година.

1946.- Грчка жандармериска единица и вооружена терористичка банда од селото Жервени, го опколија македонското село Бапчор, Костурско и се оддадоа на терор, грабежи и на пустошење, запалија две куќи, ранија тројца и уапсија сто Македонци, од кои по ѕверското мачење во костурските и во кожанските затвори, задржаа 45.

1960.- Прогласена е независноста на Сенегал (држава во западна Африка), поранешна француска колонија која беше во федерација со Мали.

1961.- На границата на источен и западен Берлин е завршена изградбата на ѕид долг 40 километри. Тоа беше само една од епизодите на студената војна меѓу двете супер сили, САД и СССР. Берлинскиот ѕид "падна" на 9.11.1989 година.

1968.- Советскиот Сојуз и другите земји на Варшавскиот пакт, освен Романија, влегоа во Чехословачка. Со тоа е означен крајот на "Прашката пролет", а се формира принципот на "ограничен суверенитет" во рамките на социјалистичката заедница.

1975.- Американскиот вселенски брод "Викинг" е лансиран кон Марс, на која пристигна во јули 1976 година.

1991.- Парламентот на руската балтичка Република Естонија ја објави целосната независност од Москва.

1992.- Пред зградата на Собранието на Република Македонија почна да се вее новото македонско знаме (црвено со шеснаесеткрако златно-жолто сонце).